Wisła - opis szczegółowy

Rzeka Wisła jest najdłuższą rzeką Polski i największą rzeką w zlewisku Morza Bałtyckiego. Płynie przez cały kraj począwszy od Beskidu Śląskiego, przez Pogórze Śląskie, Kotlinę Oświęcimską, Bramę Krakowską, Kotlinę Sandomierską, Małopolski Przełom Wisły, Nizinę Środkowo-mazowiecką, Pradolinę Toruńsko-Eberswaldzką, Dolinę Dolnej Wisły i Pobrzeże Gdańskie, gdzie uchodzi do Zatoki Gdańskiej. Jej długość wynosi 1048 km - od źródeł Czarnej Wisełki i 1045 km - od źródeł Białej Wisełki. Dla kajaka dostępna od Goczałkowic. Wyżej można ją polecić tylko tym, których ambicją jest pokonanie całej rzeki i w związku z tym nie przeszkodzi im holowanie kajaków na kamienistych mieliznach, spuszczanie ich ze sztucznych progów, których zdarza się czasami i po kilka na kilometrze, jak też naruszenie zakazu pływania po Jeziorze Goczałkowickim i daleka przenoska za jeziorem przez zaporę. Od Goczałkowic zasadniczo brak jest utrudnień powodowanych stanem wody. Spadek na szlaku wynosi przeciętnie około 0,24‰.

Wisła jest szlakiem o charakterze nizinnym, o zróżnicowanym charakterze. Jest to szlak łatwy (ZWB), ale nie polecany dla początkujących, jeśli nie mają doświadczonego w czytaniu wody i znającego się na zjawiskach rzecznych opiekuna, nieuciążliwy (U1), malowniczy (**), na wielu odcinkach, zwłaszcza poniżej Zawichostu, bardzo malowniczy (***) z uwagi na liczne wyspy w korycie i urwiste nierzadko brzegi.

Można podzielić ją z punktu widzenia charakteru szlaku na kilka odcinków:

1. do ujścia Przemszy: tzw. Mała Wisła, charakter koryta raczej naturalny, bliskie otoczenie zadrzewione, za pasem drzew liczne stawy i tereny przemysłowe;
2. od ujścia Przemszy do śluzy Przewóz: kanał żeglowny, woda stojąca, długie proste odcinki, brzegi monotonne, bezdrzewne;
3. od Przewozu do Hebdowa: rzeka uregulowana tamami, proste odcinki, łagodne zakręty nurt żwawy, dość monotonnie;
4. od Hebdowa do ujścia Sanu: w dalszym ciągu rzeka uregulowana, ale coraz większa, w związku z czym pojawiają się w niej mielizny i łachy; brzegi czasami strome i wysokie, w związku z czym bardziej malownicze;
5. od ujścia Sanu do Płocka: rzeka zasadniczo nieuregulowana, w korycie liczne łachy, kępy, brzegi często wysokie i urwiste;
6. od Płocka do Włocławka: Zalew Włocławski, Wisła przybiera tu charakter zbliżony do zalewu morskiego, z klifowymi brzegami z prawej strony i płaskimi z lewej, jest szeroka do ponad 2 kilometrów, występują niebezpieczne fale; jest to najgroźniejszy odcinek szlaku;
7. od Włocławka do Bałtyku: rzeka o brzegach regulowanych główkami, kęp niemal nie ma, występują piaszczyste łachy i mielizny, brzegi często urwiste.

Woda w rzece ma zróżnicowaną klasę czystości. Do ujścia Sanu jest pozaklasowa. Poniżej aż do Warszawy optycznie czysta, ma na znacznym odcinku III klasę czystości, nadaje się do kąpieli. Za Warszawą zrzut ścieków komunalnych, odtąd woda brudna aż do Zalewu Włocławskiego, który pełni rolę odstojnika ścieków. Od Włocławka rzeka znów dość czysta, od ujścia Osy do Bałtyku czystość jej wód oceniana jest nawet na II klasę.

O miejsce na biwak jest dość łatwo, najczęściej z piaszczystym dostępem do wody, za wyjątkiem górnego biegu.

Cały szlak można przebyć w ciągu 4 tygodni. Taki czas spływu pozwoli zapoznać się z najcenniejszymi zabytkami w mijanych miejscowościach. W opisie wymieniono zabytki jedynie w sposób przykładowy; wiele z miast, a nawet pojedynczych obiektów posiada liczne własne monografie. Takimi najbardziej wartymi zobaczenia miejscami na trasie są: Kraków, Baranów Sandomierski, Sandomierz, Kazimierz Dolny, Puławy, Warszawa, Czerwińsk, Płock, Włocławek, Toruń, Chełmno, Grudziądz, Gniew, Tczew i położony już nad Martwą Wisłą - Gdańsk. Aby można było zapoznać się z zabytkami i ciekawostkami przyrodniczymi nad Wisłą dokładniej, wypada zatrzymać się na dwudniowy biwak w ciekawszych miastach (w opisie wskazano niektóre z propozycji biwaków właśnie na terenie miast), a sam spływ zaplanować tak, by etap dzienny nie przekraczał 30 km.

Nie oznacza to, że nie można pokonać całej Wisły szybciej: jeśli ktoś lubi i potrafi (sic!), może zrobić i ponad 100 km w ciągu jednego dnia, osiągając przeciętną prędkość 10 km/h! Możliwe jest zatem pokonanie całej Wisły płynąc w sposób wyczynowy w 12 - 14 dni - ale niewiele się zobaczy.

Kilometraż w opisie jest dostosowany do tablic kilometrażowych na szlaku żeglownym. Do ujścia Przemszy zastosowano kilometraż malejący, a od Przemszy rosnący, gdyż to miejsce oznaczone jest jako kilometr "0" szlaku żeglownego. Od tego miejsca szlak jest oznakowany znakami żeglugowymi i warto się nimi kierować zwłaszcza przy niskim stanie wody już od ujścia Dunajca. Pomoże to unikać mielizn, które mogą być niebezpieczne dla człowieka (tzw. miałki czy też rzadki piach!), a zawsze ich pokonywanie jest uciążliwe, gdy kajak trzeba holować ku głębszej wodzie.

40,5

Goczałkowice Zdrój, most drogowy na drodze lokalnej do Czechowic Dziedzic, niżej most na drodze krajowej nr 1, pod nim bystrze; najdogodniejsze miejsce do rozpoczęcia spływu; rzeka szerokości ok. 10 m płynie dość żwawo w głębokim korycie wśród wierzb, w jej otoczeniu często stawy rybne, które będą towarzyszyły Wiśle aż za ujście Skawy

38,6

Rudołtowice (l.; wieś niewidoczna, w odległości 1 km od rzeki; pałac rokokowy, park, kuźnia); w korycie nieznaczny próg, bystrze

35,0

ujście rzeki Białej (p.), bystrze, za nim wieś Kaniów

33,0

Grzawa (l.), we wsi trudnej do zauważenia z rzeki warto zobaczyć kościół drewniany z XVI-XVII w, drewniane ośmioboczne stodoły z XIX w.

25,5

Góra (l.), most, przed nim bar tuż nad wodą; sklep; przy ul. Kościelnej w odległości ok. 1 km kościół drewniany z XVI w., warto też zobaczyć dwór i stodoły ośmioboczne z XIX w.

18,5

Wola (l.), most drogowy, pod nim bystrze, w pobliżu kopalnia Piast II

14,5

mosty kolejowy i drogowy między Wolą i Harmężem, bystrze; niewiele dalej nieużywany betonowy most drogowy

12,4

ujście rzeki Pszczynki (l.), na prawym brzegu w odległości ok. 2 km były obóz koncentracyjny w Brzezince

8,1

ujście rzeki Gostyń (l.)

5,1

Nowy Bieruń (l.), mosty drogowy i kolejowy, pod drugim solidne bystrze - płynąć uważnie; na prawym brzegu w odległości ok. 4 km Oświęcim

0,0

ujście Przemszy (l.), początek szlaku żeglugowego i kilometrowania Wisły; rzeka szerokości około 100 m, woda niemal stojąca; za ujściem Przemszy mosty kolejowy i drogowy

1,8

ujście Soły (p.)

4,4

rozwidlenie: w lewo rzeka, na niej jaz i elektrownia - niewygodna i daleka przenoska, w prawo kanał śluzy Dwory; płynąć kanałem; na kanale z uwagi na wysokie i strome obwałowania biwakowanie w zasadzie jest niemożliwe; uwaga ta tyczy się wszystkich kanałów na górnej Wiśle!

7,2

Dwory, śluza, nad nią most

8,7

ujście Macochy (p.), naprzeciwko niego we wsi Dwory na lewym brzegu sklep

11,0

most drogowy; wkrótce potem połączenie z rzeką na jej 16 kilometrze

19,5

rozwidlenie: w lewo rzeka, na niej elektrownia, w prawo kanał śluzy Smolice; płynąć kanałem; z lewej na wzgórzu widać wieżę zamku Lipowiec w Babicach; wzgórza Wyżyny Krakowskiej towarzyszyć będą rzece z lewej strony aż do Krakowa

20,5

Smolice, śluza, nad nią most

23,0

połączenie kanału z Wisłą, ujście Skawy (p.)

30,1

Miejsce (p.), most kolejowy

31,5

Okleśna (l.), wieś, dwa sklepy

33,0

Spytkowice, prom; rzeka przybiera charakter zalewu szerokiego do kilkuset metrów

37,5

Łączany, rozwidlenie: w lewo rzeka, w prawo kanał żeglugowy Łączański o długości 17,2 km, na nim śluza w Borku Szlacheckim na 15,6 km kanału; można nim płynąć, ale jest to nudne a woda stojąca; warto przenieść się na rzekę ok. 150 m drogą z lewej strony jazów, wysepką między jazami a elektrownią, o ile obsługa otworzy bramę przy jazach; poniżej jazów nurt dość wartki, szerokość rzeki 20 - 30 metrów, brzegi wysokie i strome

46,4

Czernichów (l.), prom

47,9

Czernichów (l.), we wsi sklep, kościół gotycko - barokowy

57,8

Kopanka, prom, tuż za nim wylot Kanału Łączańskiego, na prawym brzegu miasto Skawina

60,5

ujście rzeki Skawinki (p.), początek przełomu Wisły przez wapienne wzgórza Wyżyny Krakowskiej; woda stojąca w związku z pobliskim spiętrzeniem

63,5

Kraków Tyniec, opactwo benedyktynów na wapiennej skale (p.), przy rzece bar i dogodne miejsce na lądowanie

66,4

Kraków, śluza Kościuszko, z p. elektrownia i tor kajakarstwa górskiego; nad śluzą most obwodnicy Krakowa

69,0

Kraków Bielany, klasztor kamedułów na zalesionym wzgórzu (l.)

74,4

Kraków, przystań Kolejowego Klubu Wodnego 1929 (l.)

74,7

Kraków, most drogowy Zwierzyniecki

75,4

Kraków, zespół klasztorny norbertanek, ujście rzeki Rudawy (l.)

76,5

Kraków, most drogowy Dębnicki, za nim Wawel - zamek królewski i katedra; stąd najbliżej do zabytkowego centrum miasta, można dobić do betonowego nadbrzeża; klasztor paulinów na Skałce; dalej kolejno 6 mostów

80,8

Kraków, śluza Dąbie, nad nią most

82,9

Kraków, most drogowy Łęg, elektrociepłownia (l.)

87,9

Kraków, most drogowy Wandy, za nim z lewej Jacht Klub Polski Kraków, przystań; rzeka przybiera charakter zalewu

92,6

Przewóz, śluza; poniżej z reguły wody jest zbyt mało by ze śluzy wypłynąć: progi wewnętrzny i zewnętrzny dolnych wrót tuż pod powierzchnią wody, z niewielkim przelewem, w dolnym kanale śluzy kamieniste mielizny wystające nad powierzchnię wody aż do połączenia z rzeką; wystarczająca ilość wody z reguły wtedy, gdy pracuje elektrownia, znajdująca się kilkaset metrów na prawo od śluzy patrząc ze strony górnej wody; koniec skanalizowanego odcinka Wisły, odtąd rzeka o dość silnym nurcie płynie głębokim korytem, uregulowana przez tamy, szeroka na kilkadziesiąt metrów

98,0

Przylasek Rusiecki (l.), most kolejowy

102,4

Niepołomice, most drogowy; w pobliżu sklep; do centrum miasta w prawo 2 km, tam zamek renesansowy i kościół fundowany przez Kazimierza Wielkiego

107,5

Koźlica Igołomska (l.); stąd 2 km do Igołomi, gdzie warto obejrzeć kościół gotycki, pałac, muzeum archeologiczne, kuźnię z XIX w.

111,0

Łaźnia (p.), w pobliżu rzeki rezerwat przyrody "Koło w Puszczy Niepołomickiej", z l. Wawrzeńczyce - port remontowy

119,3

Nowe Brzesko, bystrze z kamiennymi płytami w korycie; na prawym brzegu w pobliżu resztki Puszczy Niepołomickiej - rezerwaty przyrody "Wiślisko Kobyle" i "Lipówka"

121,2

Nowe Brzesko, most drogowy; do centrum w lewo 1 km, tam zabytkowy kościół

124,0

Hebdów (l.), opactwo Norbertanów (XIII- XVIII w.), na lewym brzegu rozległe piaszczyste plaże; dalej przez kilkanaście kilometrów na lewym brzegu malownicze wzgórza, często z klifowymi urwiskami, prawy brzeg niski; przy brzegach ładne plaże występują coraz częściej

134,6

ujście rzeki Raby (p.)

144,0

ujście rzeki Szreniawy (l.)

145,2

Górka (p.), most drogowy

150,7

Przemyków (l.), we wsi kościół gotycki

153,0

ujście rzeki Nidzicy (l.)

160,6 »

ujście Dunajca (p.), Opatowiec (l.), prom, przy nim pomnik J. Piłsudskiego upamiętniający walki Legionów z 1914 roku, na wysokiej skarpie ładnie położony kościół, przy rynku sklepy; w korycie Wisły o szerokości do kilkuset metrów zaczynają się pojawiać mielizny, łachy piachu, kępy

169,0

Nowy Korczyn, prom; do centrum położonego nad Nidą w lewo 1,5 km: tam dwa ciekawe kościoły, ruiny synagogi (XVII w.), domy (XVI - XVIII w.), sklepy

175,4 »

ujście rzeki Nidy (l.)

188,2

Odmęt (p.), dogodne dojście do brzegu z dojazdem samochodowym, obok gospodarstwo agroturystyczne

193,8

Szczucin (p.), most drogowy, w mieście kościół barokowy, ciekawe muzeum drogownictwa

219,0

Gliny Wielkie (p.), w korycie duża wyspa, płynąć w lewo

221,0

Winnica (l.), prom; w odległości 2 km Połaniec, gdzie warto zobaczyć kopiec Kościuszki, kościół neogotycki i d. cheder (szkołę religijną) przy synagodze z XVIII w.

222,0

ujście rzeki Czarnej (l.)

223,6

elektrownia cieplna Połaniec (l.), przy niej próg przeponowy, piętrzący wodę przy niskich stanach wody; mimo niewielkiej wysokości tworzy się poniżej niego bardzo groźny odwój; przenoska prawą stroną betonowym brzegiem

225,8

Tursko Małe (l.), port remontowy; w odległości ok. 3 km leśny rezerwat przyrody "Zamczysko Turskie"

226,9

ujście rzeki Wisłoki (p.)

232,2

Zaduszniki (p.), most kolejowy

242,7

Baranów Sandomierski (p.), prom; około 1 km do zamku renesansowego, obecnie muzeum, w mieście również renesansowy kościół

247,7

Chmielów, most kolejowodrogowy; z p. elektrociepłownia i kopalnia siarki

254,8

Tarnobrzeg (p.), prom; w pobliżu restauracja; w mieście warto zobaczyć barokowy klasztor dominikanów i pomnik B. Głowackiego

256,0

Dzików (p.), dzielnica Tarnobrzega, pałac neogotycki

267,5

Sandomierz, przystań statków wycieczkowych; stąd najbliżej na starówkę; spośród licznych zabytków na szczególną uwagę zasługują ceglany kościół św. Jakuba z XIII w., katedra, rynek z ratuszem, podziemia udostępnione do zwiedzania, zamek mieszczący muzeum, Brama Opatowska i wąwozy lessowe

269,0

Sandomierz, most drogowy; z lewej Góry Pieprzowe - wschodni kraniec Wyżyny Sandomierskiej, rezerwat przyrody stepowej

273,0

Zalesie Gorzyckie (p.), most kolejowy

279,7 »

ujście Sanu (p.); dalej z lewej ujście Opatówki; odtąd najciekawszy odcinek Wisły z licznymi kępami i łachami w korycie; rzeka taki charakter będzie miała w zasadzie aż do Płocka

287,6

Zawichost (l.), prom, wodowskaz; dwa kościoły: barokowy i wczesnogotycki, resztki zamku pod wodą, odsłaniające się przy bardzo niskich stanach Wisły

295,2

ujście Sanny (p.), za nim malownicze kredowe urwiska

298,4

Annopol, most; do miejscowości w prawo 1 km, tam warto zobaczyć kościół drewniany

304,0

Nowe (l.), wysoki zalesiony brzeg, na jego końcu widoczny kościół w Słupi Nadbrzeżnej

312,0

Basonia (p); nad odchodzącym na prawo od rzeki starorzeczem możliwość postoju i odwiedzenia szkutni, w której buduje się tradycyjne drewniane łodzie wiślane; jest tu też wypożyczalnia kajaków

319,0

Józefów (p.), wieś przy ujściu Wyżnicy, w niej kościół barokowy i d. pałac Potockich (1919)

324,0

ujście rzeki Kamiennej (l.), z p. kamieniołom

327,3

Piotrawin (p.), kościół gotycki i kaplica ufundowana przez Zbigniewa Oleśnickiego

328,7

Kamień (p)., Solec nad Wisłą (l), most drogowy

331,7

ujście rzeczki Krępianki (l.), widoczny Solec nad Wisłą (l.), miasteczko leżące w zasadzie nad Krępianką, tworzącą u ujścia do Wisły rozległy zarośnięty zalew; trudno tam podpłynąć; by zwiedzić Solec: ruiny zamku, ruiny kościoła na kępie, trzy kościoły zabytkowe, należy się tam udać od promu w Kłudziu ok. 2 km

332,5

Kłudzie (l.), prom, przy nim bar

340,9

ujście rzeki Iłżanki (l.)

354,5

Męćmierz (p.), wiatrak na wysokim, urwistym wzgórzu; przedtem na Wiśle "Krowia Wyspa", rezerwat ornitologiczny

356,7

Janowiec (l.), prom; warto zwiedzić odległe o 1,5 km ruiny zamku, kościół z XVI w., skansen

359,0

Kazimierz Dolny (p.), na przystani jachtowej (wejście zaraz na początku nabrzeża, przy którym cumują statki wycieczkowe) możliwość odpłatnego rozbicia namiotów; wiele zabytków, m.in. zamek, kościoły, w tym fara przy rynku, synagoga, spichrze, kamienice, muzea

363,0

Bochotnica (p.), prom, ujście rzeczki Bystrej; na zboczu w odległości około 2 km ruiny zamku z XIV w., z rzeki niewidoczne

371,5

Puławy (p.), Góra Puławska (l.), most drogowy; można wylądować pod nim na prawym brzegu, stąd najbliżej do zespołu parkowo-pałacowego Czartoryskich w Puławach, obecnie muzeum; można też spłynąć około 800 m i zatrzymać się zaraz za wejściem do portu, u stóp zajazdu-restauracji; w Górze Puławskiej kościół barokowo-klasycystyczny

374,2

Puławy, nowy most drogowy, z p. zakłady azotowe

382,0

Gołąb (p.), we wsi kościół renesansowy

391,8 »

ujście Wieprza (p.), 500 m dalej most kolejowy, z p. fortyfikacje twierdzy Dęblin

393,4

Dęblin (p.), most drogowy; w mieście można obejrzeć d. cerkiew drewnianą i klasycystyczny zespół pałacowy

415,0

Wróble Wargocin (p.), kościół

422,0

Przewóz Maciejowicki (p.); 3 km do Maciejowic, gdzie warto zobaczyć klasycystyczne ratusz i kościół oraz pomnik T. Kościuszki

425,5

elektrownia Kozienice (l.), przed nią ujście rzeki Zagożdżonki i prom

427,5

Wilczkowice Górne (l.), nabrzeże, we wsi sklep

432,4 »

ujście rzeki Radomki (l.)

441,0

Ruda Tarnowska, ujście rzeczki Promnik (p.)

451,0

ujście rzeki Wilgi (p.)

455,0

Mniszew (l.), w odległości ok. 1 km w lesie skansen wojskowy

457,0 »

ujście Pilicy (l.)

465,0

Królewski Las, dawny port rzeczny (l.)

467,0

Ostrówik (l.), dojazd do d. promu; stąd można udać się 4 km do ruin zamku w Czersku

476,2

Góra Kalwaria (l.), most drogowy, przed nim z l. plaża z dojazdem do wody oraz porcik motorowodniacki, gdzie można się zatrzymać, by udać się do miasta ok. 1 km; po drodze przy szosie restauracja; w Górze Kalwarii kilka zabytków: 6 kościołów i kaplic, d. kolegium Pijarów, ratusz i kramy z XIX w.

477,0

Góra Kalwaria, most kolejowy

484,0

Nadbrzeż (p.), umocnione brzegi Wisły; 2 km w p. do późnobarokowego zespołu pałacowego w Otwocku Wielkim

490,0

ujście rzeki Świder (p.)

494,0

ujście rzeki Jeziorki (l.)

504,2

Warszawa Siekierki (l.), elektrociepłownia

506,0

port w Warszawskim Klubie Wodniaków PTTK; za zakrętem w lewo most Siekierkowski, za nim początek zwartej zabudowy Warszawy; charakterystyczna wieża w korycie rzeki; most Łazienkowski

511,0

wejście do portu czerniakowskiego w l. przy pomniku Sapera; ok. 300 m w głąb portu za bramą powodziową w porcie miejsce spotkań Fundacji Ja Wisła, na brzegu barka "Herbatnik", możliwość postoju; kolejne mosty

514,0

Warszawa, zamek królewski (l.), dalej Stare Miasto, później mury Cytadeli; kolejne mosty

519,0

połączenie z Kanałem Żerańskim (p.), prowadzącym w stronę Jeziora Zegrzyńskiego; w korycie Wisły zatopione głazy

520,0

Bielany (l.), klasztor kamedułów na zalesionym wzgórzu, rezerwat "Las Bielański", pozostałość wschodniej części Puszczy Kampinoskiej

523,0

wylot kolektora ściekowego miasta Warszawy (l.), odtąd rzeka bardzo zanieczyszczona aż do ujścia Narwi, zanieczyszczenia przestaną być odczuwalne dopiero za Płockiem; z p. budynki Tarchomina

531,0

Jabłonna (p.), zespól pałacowo-parkowy Poniatowskich

549,0

Nowy Dwór, most drogowy, z l. Nowy Kazuń, przed mostem rezerwat przyrody "Ruska Kępa", chroniący łęg wierzbowo-topolowy

550,5 »

ujście Narwi (p.), w widłach rzek wielki spichrz neorenesansowy z 1844 r., za ujściem Narwi z p. twierdza w Modlinie

552,0

Nowy Kazuń, most drogowy szosy Warszawa - Gdańsk

558,0

Zakroczym (p.), miasto na wysokiej skarpie, warto zobaczyć kościoły gotycko-renesansowy i barokowy; odtąd prawy brzeg będzie aż do Włocławka z reguły wysoki, czasem z piaszczystymi urwiskami, a lewy niski; z l. za wałem i pasem wsi nadrzecznych aż do Czerwińska lasy Puszczy Kampinoskiej

560,3

Mochty, komin cegielni

563,5

Smoszewo, wieś z kościołem

579,0

Czerwińsk (p.), lądować na przystani za nabrzeżem umocnionym kamieniami; d. osada rybacka; warto zobaczyć opactwo kanoników regularnych ze świetnym romańskim kościołem; przy rynku sklepy i bar

586,5

Wyszogród (l.), zachowane przęsło dawnego mostu - najdłuższego drewnianego mostu w Europie; zachowany układ urbanistyczny z 2 kościołami

587,5

Wyszogród (p.), zachowane przęsło dawnego mostu – najdłuższego drewnianego mostu w Europie; zachowany układ urbanistyczny z 2 kościołami; warto zobaczyć też Muzeum Wisły

589,1 »

Wyszogród, nowy most drogowy; przed mostem z l. do bocznej odnogi Wisły ujście rzeki Bzury; od Wyszogrodu do Płocka w korycie rzeki bardzo dużo wysp zalesionych jak i tymczasowych, piaszczystych

595,5

Łady, wieś z l. strony; wyspy położone w korycie rzeki i ich najbliższe otoczenie chronione są w ramach rezerwatów ornitologicznych „Kępa Rakowska”, „Kępa Antonińska”, „Wyspy Zakrzewskie”, „Wyspy Białobrzeskie”, „Kępa Wykowska”, „Ławice Troszczyńskie”, znajdujących się na Wiśle na odcinku od wsi Łady do wsi Wykowo (km 616,8)

600,0

Suchodół, przystań (l.); aby do niej dotrzeć, należy osiągnąć lewy brzeg z wałem powodziowym, opuszczając szlak żeglowny najpóźniej na 599 kilometrze i odtąd na każdym rozwidleniu nurtu wybierając lewą odnogę

607,0

Kępa Polska (p.), kościół

622,5

Dobrzyków, wieś na wysokim lewym brzegu na końcu długiego prostego odcinka Wisły, w niej kościół drewniany z XVIII w.; dużą wyspę w korycie (zwaną Ośnicą Tokarską) można opłynąć swobodnie zarówno z lewej jak i prawej strony

629,5

Płock, most drogowy

631,5

Płock, most drogowo-kolejowy; z l. przed mostem port jachtowy; miasto na wysokim prawym brzegu; można dobić na terenie Klubu Wodniaków "Morka" u stóp amfiteatru; w Płocku wiele zabytków, warto zwiedzić zwłaszcza zamek książęcy, w nim muzeum z największymi w Polsce zbiorami sztuki secesyjnej, katedrę z grobowcami Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego oraz repliką romańskich brązowych Drzwi Płockich, Muzeum Diecezjalne, kilka kościołów, w tym katedrę Mariawitów, klasycystyczne ratusz i rogatki; od Płocka zaczyna się Zalew Włocławski, aż do Włocławka woda stojąca; często występują wysokie, niebezpieczne dla kajaka fale, płynąć trzymając się zawietrznego brzegu; z lewej wejście do portu rzecznego i stoczni rzecznej

636,0

Popłacin (l.), ładne miejsce na biwak z pomostem

642,0 »

Brwilno Dolne (l.), w zatoce sięgającej ponad 2 km w górę Wisły ujście Skrwy Lewobrzeżnej (Gostynińskiej, Południowej); przy prawym brzegu duża zalesiona wyspa Kępa Brwileńska

645,5 »

ujście Skrwy Prawobrzeżnej (Sierpeckiej, Północnej) z prawej strony, za nim Murzynowo (p.)

649,0

Nowy Duninów (l.), port jachtowy, restauracja, sklepy, opodal zespół pałacowy z XIX w. i kościół z początku XX w.

653,0

Nowa Wieś (l.), bar na brzegu

661,3

Dobrzyń nad Wisłą (p.), port jachtowy pod Górą Zamkową opadającą piaszczystą skarpą do zalewu (dobry punkt widokowy), kościół, sklepy; z l. marina w Dobiegniewie; najszersze miejsce na Zalewie

667,0

Wistka, marina z lewej strony; na prawym brzegu zatoka Kózki

669,5

Tulibowo (p.), na skarpie ceglany spichlerz i dwór

672,0

Zarzeczewo (p.), port jachtowy w dużej zatoce, do której uchodzi rzeczka Chełmiczka; w kępie drzew dwór, obecnie Ośrodek Doradztwa Rolniczego

674,5

Włocławek, zapora wodna; przed nią na lewym brzegu przystań wodna OSiR, pole biwakowe w odległości ok. 150 m od wody, dojście wygodną drogą od slipu; śluza z lewej strony; śluzowanie kajaków po uzgodnieniu ze śluzowym; obowiązują określone z góry godziny śluzowania (np. 8.00, 12.00) choć można wynegocjować inne; niebezpieczeństwa dla kajaka przy śluzowaniu w dół nie ma; ewentualna przenoska prawym brzegiem od miejsca, gdzie kończy się wybetonowana korona zapory (niewygodne wyjście), przez szosę, w dół, razem około 400 metrów lub więcej, zależnie od stanu dolnej wody; na zaporze krzyż upamiętniający śmierć ks. Jerzego Popiełuszki w 1984 roku; za zaporą z prawej rezerwat przyrody „Kulin”; z lewej był dawniej zakład „Celuloza” w którym m.in. toczy się akcja powieści Igora Newerlego „Pamiątka z Celulozy”

679,0

Włocławek, bulwary; w mieście warto zobaczyć kościół farny, katedrę, gotycki kościół św. Witalisa przy seminarium, kamieniczki barokowe przy rynku i spichrze mieszczące muzea

679,6 »

Włocławek, ujście Zgłowiączki (l.) za mostem drogowym, nad Zgłowiączką w pobliżu ujścia przystań wodna Włocławskiego Klubu Wodniaków PTTK, za ujściem nowa miejska przystań wodna

683,0

dość silne kamieniste bystrze, przy niskiej wodzie do pokonania lewą stroną szlakiem żeglugowym

688,0

Włocławek, zakłady azotowe (l.)

693,0

Kucerz (l.), elektrownie wiatrowe na wysokim brzegu, przed nimi z l. dogodne miejsce na postój

695,5

Bobrowniki, ruiny zamku (p.), przy nich możliwy biwak; do wsi kilkaset metrów, tam sklepy i kościół

701,0

Przypust (l), kościół drewniany na wysokim brzegu

703,0

Nieszawa (l), prom, w miasteczku warto zobaczyć kościoły franciszkanów i farny, ratusz na rynku, muzeum Noakowskiego

703,7 »

ujście rzeki Mień (p.)

708,0

początek położonej przy prawym brzegu Zielonej Kępy, długiej na 4 km wyspy wiślanej; główny nurt płynie lewym brzegiem

710,0

przystań (l) w pobliżu Ciechocinka, początek położonej przy lewym brzegu Kępy Dzikowskiej, wyspy wiślanej, za którą leży Ciechocinek, znane uzdrowisko z tężniami solankowymi; w odległości 5 km od rzeki Raciążek, ruiny zamku i kościół renesansowy; nurt prowadzi pod prawy brzeg, gdzie koniec opływu Zielonej Kępy

718,0 »

ujście rzeczki Tążyny (l.)

720,0

Silno (p.), wieś, ceglany budynek d. pruskiej straży granicznej z XIX w. a w rzece niedaleko brzegu zabytkowy betonowy wodowskaz

722,0

do Wisły dochodzi z dwóch stron szosa, miejsce przewidziane na montaż mostu pontonowego i przeprawę czołgową; na prawym brzegu na błoniach dogodne miejsce na biwak

725,3

Toruń Czerniewice, most drogowy autostrady A 1

728,4 »

Złotoria, ujście Drwęcy (p), w widłach rzek ruiny zamku; około 500 m do mostu na Drwęcy, przy którym z jednej strony Drwęcy park etnograficzny w Kaszczorku, a z drugiej kościół w Złotorii i centrum wsi

730,5

Kaszczorek (p.), w pobliżu rzeki pod skarpą kościółek gotycki, nad nim bloki toruńskiego osiedla Na Skarpie

731,4

Toruń, nowy most drogowy podwieszony na dwóch łukach

733,8

Toruń, most kolejowy; z l. wyjątkowej urody starówka: mury obronne od strony rzeki, ruiny zamku krzyżackiego, gotyckie kościoły, ratusz, cenne kamienice, liczne muzea; można zatrzymać się na krótko przy bulwarze, na dłużej z lewej strony przy przystani sportowej na wyspie wiślanej zw. Kępą Bazarową (połączona małym mostem drogowym z lewym brzegiem w rejonie stacji kolejowej Toruń Główny, na niej rezerwat chroniący las łęgowy) albo z prawej za mostem drogowym w małym porcie

735,2

Toruń, most drogowy, z l. widoczne ruiny zamku Dybów (położone za odnogą Wisły opływającą Kępę Bazarową, by je obejrzeć trzeba wylądować przy wspomnianej przystani i przejść wspomnianym małym mostem drogowym na stały brzeg)

744,8

Stary Toruń (p.), wejście do d. portu drzewnego; z lewej ujście rzeczki Zielona Struga; miejscowości oddalone od rzeki, niewidoczne

762,7

Solec Kujawski (l.), w mieście Park Dinozaurów JuraPark, atrakcja dla dzieci

763,5

Solec Kujawski, (l.) przystań WOPR; po dwóch kilometrach Wisła zaczyna zataczać wielki łuk, zmieniając kierunek na północno-wschodni; z l. ujście ścieków z zakładów chemicznych ZACHEM

771,4

pierwsze ujście Brdy (l.)

772,5 »

Bydgoszcz Brdyujście, wejście do skanalizowanego dolnego odcinka Brdy, którym można po pokonaniu śluzy popłynąć w stronę centrum Bydgoszczy i dalej Kanału Bydgoskiego

774,9

Fordon (l), dzielnica Bydgoszczy, most, koniec wielkiego łuku Wisły; port rzeczny, w pobliżu zakład karny, kościół z pocz. XX w., synagoga; z p. rezerwat przyrody "Wielka Kępa", chroniący las łęgowy

776,5

Ostromecko (p.), wieś na wzgórzach ponad kilometr od rzeki, warto tam zobaczyć zespół pałacowy i kościół gotycki z barokową wieżą; Ostromecko podobnie jak kolejne miejscowości oddzielone jest od Wisły pasem starorzeczy, drzew i zakrzewień, czasem niełatwym do pokonania

796,0

Topolna (l.), wieś z kościołem z XVII w. i pałacem z XIX w.

802,6

Starogród (p.), wieś na wzgórzu oddalona od rzeki; na prawym brzegu rezerwat przyrody "Ostrów Panieński"

806,9

Chełmno (p), wpływ na jez. Starogrodzkie (ponad 3 km od Wisły); 1,5 km od rzeki warta zwiedzenia zabytkowa starówka: średniowieczny układ urbanistyczny, ratusz-muzeum, 5 kościołów gotyckich, mury obronne; z l. port rzeczny

807,6

Chełmno, most drogowy

813,5 »

Świecie, ujście Wdy (l.), w widłach rzek możliwy biwak; w odległości ponad 1 km ruiny zamku krzyżackiego i kościół gotycki na terenie świeckiego Starego Miasta; do centrum miasta od zamku należy iść przez most na Wdzie; za ujściem Wdy z l. Diabelce, zalesione wzgórza stromo opadające ku rzece

820,0

Sartowice (l), zabytkowe kościół i pałac na wzgórzach, które tu odsuwają się od rzeki

834,0

Grudziądz, most drogowy, przed nim na p. brzegu wysokie bloki osiedla Strzemięcin

834,7

Grudziądz, ujście Kanału Trynka, za nim starówka grudziądzka, bardzo malowniczo prezentująca się od strony Wisły dzięki zwartemu rzędowi masywnych średniowiecznych spichrzy; warto zobaczyć również farę gotycką, dwa zespoły klasztorne barokowe i górę zamkową; za miastem z p. na wzgórzu twierdza zbudowana XVIII w.

842,0 »

Zakurzewo, ujście rzeki Osy (p)

852,4

Nowe (l.), ujście rzeki Mątawy, w mieście na wysokim wzgórzu warto zwiedzić 2 gotyckie kościoły, resztki zamku, mury obronne z 5 basztami; z p. widoczny kościół w Nebrowie Wielkim

861,0

Wiosło Duże i Małe (l.), osady, a w ich pobliżu dwa leśne rezerwaty przyrody; wysokie zbocza doliny towarzyszące Wiśle z lewej strony od Nowego oddalają się od rzeki

863,7

Opalenie (l.), wieś, w rzece filary po dawnym moście

867,0

Korzeniewo (p.), port, prom z czterema najazdami; 3,5 km w p. do Kwidzyna, miasta, w którym zwracają uwagę zwłaszcza monumentalne zamek i katedra

876,7 »

Gniew (l), ujście Wierzycy, prom; od promu kilkaset metrów do zamku krzyżackiego, nieco dalej do rynku z ratuszem o rozczłonkowanej bryle z XIII - XX w., otoczonego kamienicami oraz gotyckiego kościoła

886,4 »

Biała Góra, odgałęzienie Nogatu (p); Nogatem można kontynuować spływ w stronę Malborka, Elbląga i Zalewu Wiślanego; za śluzą na Nogacie ujście Renawy, nad nią rezerwat przyrody "Biała Góra", ostatnie wysokie wzniesienie na prawym brzegu Wisły; odtąd z prawej strony płaskie tereny Żuław Wiślanych

888,5

Piekło (p.), wieś; za nią za wałem z prawej strony dwa rezerwaty przyrody: "Las Łęgowy nad Nogatem" i "Mątawy"

898,0

Mątowy Wielkie (p), kościół gotycki

903,9

Knybowa, most drogowy

907,9

Tczew (l), przystań jachtowa (postój płatny, raczej nie można biwakować); w mieście warto zobaczyć Muzeum Wisły, 2 kościoły gotyckie, resztki murów miejskich i wiatrak holenderski

908,6

Tczew, most drogowy, za nim most kolejowy; od Tczewa również z lewej strony kończą się wzgórza, zaczyna równina Żuław

930,0

Kiezmark (l.), most, we wsi kościół z XVII w.

931,2 »

Gdańska Głowa, odgałęzienie Szkarpawy (p.); Szkarpawą można kontynuować spływ w stronę Zalewu Wiślanego i Elbląga; w położonych w pobliżu wsiach Żuławki i Drewnica można zobaczyć dwa drewniane wiatraki i domy o konstrukcji szkieletowej, charakterystyczne dla Żuław Wiślanych z czasów ich kolonizacji

935,8 »

Przegalina, wejście na Martwą Wisłę w lewą stronę, widoczna śluza; Martwą Wisłą można popłynąć do Gdańska; odtąd zaczyna się sztuczny ujściowy odcinek Wisły, tzw. Przekop, wykonany w latach 1889 - 1895

938,6

Świbno (l.), Mikoszewo (p.), prom między miejscowościami, w Świbnie port rybacki i bar; ostatnie miejsce z dojazdem samochodowym, gdzie można zakończyć spływ Wisłą, o ile nie wypływa się na Bałtyk (ewentualny powrót pod prąd może być trudny do wykonania)

941,6

ujście Wisły do Morza Bałtyckiego, w rejonie ujścia rezerwat ptaków "Mewia Łacha"; na morzu sięgające daleko w jego głąb mielizny z materiału nanoszonego przez Wisłę

Opisu trasy dokonano na podstawie spływu odbytego w okresie od kwietnia do września 2008 roku oraz kilku spływów wcześniejszych i późniejszych.
Literatura: Bronisław Jastrzębski, Turystyczne szlaki wodne Polski, Warszawa 1960; Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, praca zbiorowa pod red. Marii Mileskiej, wyd. IV, PWN, Warszawa 2000; Mapa topograficzna Polski - wyd. Sztabu Generalnego WP, skala 1:100000 i 1:200000.