Łyna - opis orientacyjny

Krótka charakterystyka szlaku: długi i urozmaicony szlak, w górnym biegu piękna niewielka nizinna rzeka, kilka śródleśnych jezior, a także odcinek o charakterze górskim w rezerwacie Las Warmiński (na jego pokonanie konieczne jest uzyskanie wcześniej zgody w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Olsztynie - najłatwiej można pokonać ten odcinek w ramach spływu zorganizowanego przez miejscowego organizatora spływów , który posiada taką zgodę); poniżej Olsztyna główne utrudnienie stanowią elektrownie i inne budowle wodne; nurt najczęściej bystry, woda czysta, wokół lasy lub obfite zadrzewienie; na trasie liczne zabytkowe miejscowości.

Położenie: rzeka w Polsce i Rosji, Pojezierze Olsztyńskie, Równina Sępopolska, Równina Pregoły, dopływ Pregoły.
Odcinek dostępny dla kajaka: w Polsce jezioro Krzyż – granica z Rosją (198 km), w Rosji dalsze 66 km
Odcinek przepłynięty (data spływu): Brzeźno Łyńskie – granica z Rosją (Brzeźno Łyńskie - Ruś wrzesień 2015, Ruś – Urbanowo maj 2016, Smolajny – granica z Rosją lipiec 2020)

Informacje o przepłyniętym odcinku:
Ilość dni płynięcia: 10
Trudność: ZWA – ZWB (w przełomie przez Las Warmiński ZWC)
Uciążliwość: do Dobrego Miasta U 3 (w Lesie Warmińskim U 6), niżej U2
Malowniczość: ***

Orientacyjny kilometraż - przeszkody i ciekawostki:

259,5

Brzeźno Łyńskie, most drogowy, przy nim dogodne zorganizowane miejsce na rozpoczęcie spływu; warto popłynąć w górę Łyny na jeziora Morze, Duże Brzeźno, Małe Brzeźno i Krzyż; do końca tego ostatniego 4,5 km

258,8

jezioro Kiernoz Mały

258,0

początek liczącego 300 m przesmyku na jez. Kiernoz Wielki

256,3

Kurki, wypływ Łyny z jeziora, most drogowy, tuż przed nim ujście rzeki Marózki (l); na kościele w Kurkach tablica upamiętniająca pobyt w Kurkach ks. Karola Wojtyły w czasie spływu, który odbył się w 1958; Łyna wije się odtąd łagodnie wśród łąk i lasu; po ponad 1 km niski mostek

253,8

jezioro Łańskie, duże, otoczone lasami, przez wiele lat zamknięte dla ruchu turystycznego z powodu położonych nad nim wypoczynkowych ośrodków państwowych

250,0

Rybaki (l), ośrodek wypoczynkowy, można na jego rozległym terenie biwakować; z p. długi i wąski półwysep Lalka

244,8

wypływ Łyny z jeziora przy dawnym ośrodku rządowym w Łańsku; bywali tu: w czasach III Rzeszy Göring, w czasach PRL przedstawiciele polskiej wierchuszki partyjnej a także Breżniew; od niedawna ośrodek jest własnością prywatną i każdy może w nim zanocować lub wstąpić do tutejszej restauracji; aby przedostać się na rzekę należy płynąć na prawo od mola ośrodka przez trzciny; nad rzeką most; rozpoczyna się rezerwat przyrody Las Warmiński; do jeziora Ustrych nurt niewielki, ale dużo zwalonych drzew

243,6

jezioro Ustrych

241,3

most, elektrownia wodna; lądować na prawo od mostu, przenosić przez most i wodować z lewego brzegu rzeki; przełom Łyny: nurt szybki, kamieniste bystrza i mielizny, mnóstwo zwalonych drzew wymagających często przenoszenia lub przeciągania kajaka (u6)

238,5

w rzece pale po dawnym młynie Sójka, za nimi kamienne przyczółki nie istniejącego mostu

236,5

Ruś, koniec przełomu i rezerwatu, miejsce na biwak z p., za nim most, elektrownia i zastawka kierująca wodę do kompleksu stawów rybnych, przenoska lewym brzegiem; na odległości kilkuset metrów do zrzutu wody ze stawów rybnych jeśli nie pracuje elektrownia może być konieczne holowanie kajaka

235,5

Ruś, most drogowy na lokalnej drodze za wsią; rzeka płynie wśród trzcinowisk, łąk i pól uprawnych

230,0

Bartąg, most drogowy, na lewym brzegu gotycki kościół

226,0

Olsztyn Brzeziny, osiedle domków jednorodzinnych (p), most, za nim ujście rzeczki Kortówki (l), wkrótce kolejny most

223,7

Olsztyn, most dwupasmowej drogi nr 16 i ciepłociąg z kładką dla pieszych; odtąd Łyna płynie przez zwartą miejską zabudowę

223,0

Olsztyn, most Mariacki, na brzegach park a potem z prawej starówka z górującą nad nią katedrą; nad rzeką kładki i kolejny most

221,3

Most Zamkowy, z prawej gotycki zamek kapituły warmińskiej, obecnie muzeum

221,1

Most Młyński, rozwidlenie koryta, przed nim na lewym brzegu drewniane pomosty – łapacze kajaków; przenoszenie kajaków galerią pieszą pod mostem za pochyły próg o wysokości około 1,5 m; spływanie progu może być bardzo niebezpieczne zwłaszcza przy wysokiej wodzie z uwagi na tworzący się za nim silny odwój!; w pobliżu restauracja; warto udać się stąd na zwiedzanie miasta w którym oprócz zamku i katedry warto zobaczyć także zabytkowe kamieniczki, ratusz i fragmenty murów miejskich z gotycką Wysoką Bramą

221,0

dwa łukowe mosty kolejowe i drogowy, potem kolejny most drogowy; przełom Łyny, znajdujący się w granicach administracyjnych miasta Olsztyna, z kilkoma niezbyt silnymi bystrzami

218,0

most Smętka wśród lasu, zaczynają się rozlewiska przed elektrownią wodną

216,0 »

ujście rzeki Wadąg (p), za nim elektrownia wodna, przenoska lewą stroną 60 m; mostek; nurt nikły, rzeka ma charakter wąskiego krętego jeziora

213,0

Redykajny (l), most

210,5

rozwidlenie, w lewo odchodzi szeroka zatoka w kierunku starorzecza Łyny, obecnie zarośniętego i niespływalnego; płynąć w prawo kanałem o długości 400 m do elektrowni w Brąswałdzie, wybudowanej w 1939 roku; przenoska 50 m z lewej strony budowli w dół po betonowej koronie przepławki dla ryb

209,7

niewielkie rozlewisko zwane Śledinek, dawniej Kesing; nad kanałem za tym rozlewiskiem przed przyczółkami nie istniejącego mostu z p. miejsce na biwak; w pobliżu wieś Brąswałd

208,7

jezioro Mosąg

207,5

Barkweda, wypływ kanału z jeziora Mosąg, pod mostem jaz; można byłoby przepłynąć pod środkową zastawką, jeśli byłaby podniesiona wystarczająco wysoko, tak jednak z reguły nie jest i trzeba przenosić kajaki lewym brzegiem pod mostem kilkadziesiąt metrów

206,0

połączenie kanału ze starorzeczem Łyny; wkrótce pale po nieistniejącym moście w Bukach; malowniczy odcinek wśród lasów i mokradeł

194,5

Kłódka, most drogowy, przed nim z l. wyznaczone miejsce na postój; przy rzece mało miejsca na namioty, ale większy obóz można rozbić 100 m od rzeki przy parkingu; ok. 1,5 km do sklepu we wsi Cerkiewnik

186,0

Knopin (l), most drogowy

180,0

rozwidlenie rzeki, w lewo jazy a za nimi stare koryto rzeki, tzw. Mała Łyna; płynąć na wprost kanałem

179,0

Dobre Miasto, mostek i elektrownia wodna, przenoska 80 m prawą stroną; lądowanie przy pomoście, wodowanie z betonowych schodów; w pobliżu piękna gotycka kolegiata i centrum miasta; wkrótce most drogowy, za nim gotycka Bociania Baszta

178,0

połączenie z Małą Łyną

177,0

Kosyń, most drogowy

175,0

wyznaczone miejsce biwakowe z wiatami (p), wkrótce potem ujście rzeczki Kirsny (p)

171,7

Smolajny, most drogowy, na lewym brzegu barokowy pałac biskupów warmińskich, do niedawna szkoła, obecnie nie użytkowany; do sklepu kilkaset metrów w prawo, wysiadanie niewygodne; ładny leśny odcinek rzeki aż do Łaniewa, czasami zwałki wymagające przeciągania lub przepychania kajaka

162,7

most wśród lasu na drodze prowadzącej w kierunku Urbanowa od szosy łączącej Dobre Miasto z Lidzbarkiem Warmińskim, przy nim parking

153,0

Łaniewo (l), most; we wsi sklep; wokół rzeki łąki

151,0

Łaniewo, pole biwakowe (p)

139,8

Lidzbark Warmiński (l), Pilnik (p), most, za nim z l. pole biwakowe w pobliżu zabudowań miasta

137,8

Lidzbark Warmiński, most drogi nr 513, przy kolejnym moście z p. miejsce na postój, z l. kościół gotycki; kładka

137,0

Lidzbark Warmiński, mostek przy zamku, przed nim miejsce na postój z pomostem z p.; warto zwiedzić gotycki zamek biskupów warmińskich (obecnie muzeum), kościół farny, dawną oranżerię, której obecny klasycystyczny kształt nadał biskup Ignacy Krasicki, dwuwieżowe przedbramie Wysokiej Bramy

136,7

most drogowy, rozwidlenie rzeki, z prawej elektrownia wodna; płynąć pod mostem na kanał w stronę elektrowni na lewej odnodze

136,5 »

Lidzbark Warmiński, elektrownia wodna, przenoska prawą stroną 70 m, wodować z murka zaraz za ceglanym budynkiem elektrowni; ponieważ przenoska odbywa się na terenie elektrowni zamkniętym płotem, nie można stąd wydostać się, aby np. pójść do miasta; po chwili połączenie obu odnóg; do prawej odnogi powyżej połączenia uchodzi rz. Symsarna; wkrótce kładka

135,5

nieczynny wysoki kolejowy most kratownicowy; prąd w rzece zanika

132,0

kolejny most zlikwidowanej linii kolejowej; jezioro zaporowe spiętrzone elektrownią Wojdyty, płynąć dawnym korytem rzeki bo poza nim można utknąć na płyciznach

129,3

biwak Rogóż z p.; przy leśniczówce na wzniesieniu wiata, można też biwakować na łące przy samej wodzie; wyjście niedogodne (chyba, że postawiony zostanie pływający pomost)

129,0

Wojdyty, elektrownia wodna, przenoska 60 m prawym brzegiem

127,5 »

ujście rz. Elma (l); wkrótce początek kolejnego jeziora zaporowego

121,0

Kotowo, elektrownia, przenoska 50 m lewą stroną, wodowanie bardzo niewygodne, strome, nierówne i długie zajście po kamieniach umocnionych drucianą siatką; podobno dogodniej przenosić się prawym brzegiem, choć dalej

120,5

Kotowo, most drogowy; po kilku minutach z lewej przystań Ramotowo; rzeka niesie wartko przez lasy, nieznaczne bystrza

113,9

Perkujki, leśne pole biwakowe z kapliczką upamiętniającą pobyt na Łynie Karola Wojtyły (p); przed nim malownicze urwiska z l.

107,0

Bartoszyce, rura nad rzeką, za nią most drogowy, z p. osiedle mieszkaniowe

105,6

Bartoszyce, kładka

104,9

Bartoszyce, dwa mosty drogowe (jeden przy drugim), rura nad rzeką, kładka, za nią z p. miejsce na postój z pomostem; w Bartoszycach warto zobaczyć rzeźby z czasów pruskich (tzw. baby), farę, rynek i gotycką Bramę Lidzbarską

104,1

Bartoszyce, most kolejowy,za nim kładka i zrzut z oczyszczalni ścieków; woda jednak dalej raczej czysta, nurt silny, rzeka w dalszym ciągu spora i śródleśna

96,1

Szylina Wielka, prywatne pole biwakowe, tzw. stanica (l)

85,2

ujście rz. Pisa (p)

83,0

Sępopol, pole biwakowe koło stadionu (p)

81,9

Sępopol, most drogowy, zaraz za nim w korycie resztki zwalonego mostu, na brzegach jego przyczółki, nieznaczne przyspieszenie nurtu; dogodne miejsce na zatrzymanie się z p., blisko stąd do sklepu lub by zobaczyć resztki murów obronnych i gotycki kościół; po minięciu kościoła kładka dla pieszych nad rzeką

80,8

ujście rz. Guber (p); Łyna traci swój nurt, zaczyna się jezioro zaporowe spiętrzone zaporą w rosyjskim Prawdinsku

72,3

Stopki Kolonia, pole biwakowe (l), z p. pole biwakowe w m. Masuny (można się udać do daleko posuniętych ruin pałacu junkierskiego z 1910 r. w Masunach)

70,5

Stopki, pole biwakowe, bar i przystań stateczków wycieczkowych (l), ostatnie miejsce nad Łyną w Polsce z dojazdem; tu należy zakończyć spływ; do granicy można udać się na wycieczkę, powrót nie sprawia problemu, bo woda jest tu już prawie stojąca

66,0

granica Polski i Rosji, przed nią z l. miejsce na postój; można stąd udać się na punkt widokowy na skarpie, którą przecina granica państwa; na terenie Rosji Łyna nosi nazwę Ława

54,0

Prawdinsk (d. Frydlant), elektrownia wodna

33,5

Kurortne, elektrownia wodna

23,5

ujście Kanału Mazurskiego (p), nieukończonego, prowadzącego w stronę jeziora Mamry

2,5

Znamiensk, elektrownia wodna

0,0

ujście Łyny do Pregoły, którą jeszcze 64,5 km jest do Kaliningradu (d. Królewca lub Königsbergu) i do Bałtyku

Literatura: J. Kuran, St. Czajkowski, Kajakiem po Mazurach i Warmii, Warszawa 1960; B. Jastrzębski, Turystyczne szlaki wodne Polski, Warszawa 1960; Z. Gustek, K. Gębicki, Kajakiem po Łynie od źródeł do Bałtyku, Olsztyn 1995
Organizatorzy cyklicznych spływów tym szlakiem: brak