Wkra - opis szczegółowy

Rzeka Wkra, zwana na odcinku powyżej Działdowa Nidą, a za Działdowem do Lubowidza Działdówką, jest prawobrzeżnym dopływem Narwi, uchodzącym do niej kilka kilometrów przed ujściem tej rzeki do Wisły. Jej długość wynosi 249 km. Przecina tereny historycznego Mazowsza; w górnym biegu stanowiła jego granicę. Dla kajaka dostępna zasadniczo od Działdowa, pierwszej miejscowości po połączeniu ze swym największym dopływem Szkotówką. Od Działdowa nie ma utrudnień powodowanych stanem wody. Spadek na szlaku to 0,4‰.

Jest szlakiem o charakterze nizinnym, prowadzącym głównie przez tereny łąkowe, na znacznych odcinkach górnego i środkowego biegu uregulowanym. Przeszkody na trasie stanowią jazy, elektrownie i młyny - czynne lub zniszczone. O miejsce na biwak łatwo - liczne łączki i dogodne dojścia do wody. Jedynie na odcinku Poniatowo - Bieżuń zasadniczo nocować można jedynie przy wsiach lub jazach. Pewne problemy z biwakowaniem mogą wystąpić też na ostatnich kilometrach rzeki z uwagi na liczne domki letniskowe na brzegach, które zajmują często miejsca z najlepszym dostępem do wody.

Jest to szlak bardzo łatwy (ZWA), jedynie na niektórych odcinkach mogą występować nieznaczne trudności (ZWB), do Radzanowa dość uciążliwy (U3), niżej tylko nieco uciążliwy (U2). Jest to szlak malowniczy(**), wart poznania z powodu czystej, przezroczystej, zimnej wody w przeważającej części biegu, spokojnego, charakterystycznego dla środkowej Polski otoczenia z szeregami ogłowionych wierzb i zadrzewionych na znacznych odcinkach brzegów.

Można go przebyć w ciągu 8 - 9 dni, lecz warto poświęcić nań więcej czasu z uwagi na malownicze otoczenie. Trasa nieuczęszczana przez kajakarzy, nie spotyka się również innych turystów.

205,8

Działdowo, most drogowy; można się wodować na prawym brzegu po spuszczeniu kajaków z dość stromej skarpy. W mieście warto zwiedzić budynki pozostałe po dawnym zamku krzyżackim. Rzeka uregulowana o charakterze kanału płynie wśród łąk. Charakter taki będzie miała do Nowego Dworu.

205,0

Działdowo, most kolejowy.

202,8

Kurki, most drogowy.

199,6

Zakrzewo Polskie, most drogowy.

196,0

Gnojenko, most drogowy. Jaz, stosownie do stanu wody i stopnia podniesienia zastaw można przepłynąć pod nim, spłynąć, spławić kajaki lub je obnieść. Uwagi te tyczą się też następnych jazów.

192,5

Gruszka, wieś za lasem na lewym brzegu, most drogowy. Jaz.

189,0

Przełęk Kościelny, most drogowy, we wsi na prawym brzegu kościół i sklep. Dalej na prawym brzegu wieś Przełęk Mały.

185,5

Zdrojek, zabudowania w oddali od rzeki, most drogowy, za nim jaz.

180,3

Nowy Dwór, most drogowy, na lewym brzegu wieś Nick. Koniec uregulowanego odcinka rzeki. Pojawiają się zakola i nadbrzeżne zadrzewienie. W lesie na prawym brzegu ładne miejsce na biwak.

174,3

Przerodki, most drogowy.

171,3

Zieluń, most drogowy. Kościół, sklepy, poczta. Około 2 km dalej przy lesie na lewym brzegu ładne miejsce na biwak.

168,3

Ruda, most drogowy, ślady dawnego młyna.

166,3

Galumin, wieś na prawym brzegu.

159,8

Lubowidz, most drogowy, za mostem elektrownia - przenoska przy jazach z prawej strony. We wsi kościół drewniany z 1802 roku, sklepy, poczta.

158,3

Pątki, wieś na prawym brzegu.

155,3

Dziwy, wieś, mostek betonowy.

151,3

Bądzyn, most drogowy.

147,8

Brudnice, most drogowy, mała elektrownia wodna, ruiny zabytkowego młyna z XIX w., sklep na lewym brzegu. Przenoska prawym brzegiem przez drogę około 50 m. Na lewym brzegu kąpielisko wiejskie.

142,8

Poniatowo, most drogowy na drodze do Rypina. Na lewym brzegu drewniany kościół z 1804.

142,1

Poniatowo, kolejny most drogowy, za nim na lewym brzegu murowany budynek dawnego młyna. Zaczyna się kolejny uregulowany odcinek Wkry sięgający do ujścia Mławki, do Bieżunia niezbyt malowniczy. Po kilkuset metrach jaz, dalej - zniszczony jaz, spływalny, i kolejny jaz.

137,8

Młudzyń, wieś na prawym brzegu, zniszczony jaz - spływalny.

134,8

Strzeszewo, kładka, jaz. Po trzech kilometrach zaczyna się Bieżuń. Most drogowy, jaz.

130,5

Bieżuń, most drogowy na drodze na Żuromin i Szreńsk. W mieście zwiedzić można kościół z XVIII w., pałac, muzeum w zabytkowym domu mieszczańskim. Kładka. Jaz.

127,8

Myślin - Watróbki, kładka. Sztuczny próg, przy nim dogodne miejsce na biwak na prawym brzegu. Kolejny sztuczny próg. Przez obydwa spławić kajaki. Uregulowana rzeka o zadrzewionych bądź zakrzewionych wikliną brzegach prowadzi przez tereny rezerwatu przyrody „Gołuska Kępa”. Przy brodzie dogodny biwak.

117,8

Dzieczewo, jaz, kładka.

115,3

Zgliczyn - Witowy, most drogowy.

113,3

most drogowy na drodze Zgliczyn - Radzanów.

112,3

ujście rzeki Mławki z lewej strony, nad nią widoczna wieża klasztoru w Ratowie z XVIII w. - można Mławką podpłynąć w stronę zabytku. Jaz. Koniec uregulowanego odcinka. Odtąd aż do ujścia rzeka nie jest uregulowana, jeśli nie liczyć spiętrzeń powodowanych przez budowle wodne.

109,8

Radzanów, most drogowy, we wsi zabytkowa synagoga i kościół z początku XX w., sklepy. Przy moście kąpielisko wiejskie.

105,7

Józefowo, most drogowy.

104,0

Trzciniec, wieś na prawym brzegu.

101,5

Radzimowice i Starogruby, wsie na obu brzegach, most drogowy. Zalesione, wysokie brzegi.

96,8

Radzyń Włościański, most drogowy, za nim oznakowane pole biwakowe na lewym brzegu. Na prawym brzegu wieś Radzyń Szlachecki.

92,5

Strzegowo, most drogowy, za nim jazy dawnego młyna - spławić kajaki, ewentualnie przenieść lewą stroną. Sklepy.

85,5

Unierzyż, bystrze na jazach dawnego młyna, spływalne. Uwaga na metalowy element w nurcie! Na lewym brzegu oznaczone pole biwakowe. Most.

84,0

Giżynek, wieś na lewym brzegu, na prawym wyznaczone pole biwakowe, tzw. Przystań Pod Dębami.

81,5

Żeleźnia, wieś na lewym brzegu.

75,5

Glinojeck, most drogowy, za nim bystrze na jazach dawnego młyna, spławiać kajaki lub przenosić prawym brzegiem. Wprawni mogą ewentualnie spłynąć. Kąpielisko miejskie. Kamienisty prożek. Cukrownia. Rzeka nieco zanieczyszczona. Przy lasku na prawym brzegu ładne miejsce na biwak, słychać szosę Warszawa - Gdańsk.

72,0

Kondrajec Szlachecki, na brzegu resztki młyna.

70,0

Wkra, mostek drewniany, za nim w rzece nieznaczne bystrze w miejscu spiętrzenia młyńskiego, na brzegu drewniany budynek dawnego młyna. Po paru kilometrach na prawym brzegu zabudowania wsi Rybitwy - Zamoście, na lewym - Ogonowa. Las na lewym brzegu, a po chwili na obu brzegach.

64,0

Dziektarzewo, most drogowy. Z prawej ceglany gotycki kościół. Na stromej skarpie Wkry rezerwat „Dziektarzewo” chroniący naturalny las mieszany. Na brzegach wsie Goszczyce i Płaciszewo.

58,0

most, za nim w rzece pale po dawnym młynie Płaciszewka. Wkrótce na lewym brzegu wieś Malużyn i pozostałości młyna.

55,0

Malużyn, most, przed nim na lewym brzegu częściowo drewniany a częściowo murowany kościół (XVI - XVIII w), obok sklep.

52,5

Kepa, most drewniany. Domki letniskowe. Wkrótce na wysokich brzegach ładne miejsca na biwaki z dostępem po piaszczystych skarpach, na prawym brzegu sosnowy las. Z lewej strony ujście rzeki Łydyni.

48,3

Gutarzewo, most drewniany, pod nim jaz, przenoska prawą strona przez drogę. Po paru kilometrach na lewym brzegu miasteczko Sochocin, z prawej ujście rzeki Raciążnicy. Sklepy. Spiętrzenie po dawnym młynie - przenoska kilka metrów z lewej strony. Prawą stroną krótkim kajakiem po obejrzeniu z brzegu można spróbować spłynąć - trudno, woda pędzi wprost na palisadę kołków i trzeba w porę uciec z nurtu.

45,1

Sochocin, most drogowy, pod nim kołki. Bogate zadrzewienie na brzegach. Las na zmianę z łąkami. W korycie zdarzają się duże głazy i kępy. Parokilometrowym rozlewiskiem, do którego uchodzi z prawej rzeczka Płonka zbliżamy się do elektrowni.

39,6

Bolęcin, elektrownia wodna, przenoska 100 m prawym brzegiem. Most. Z prawej wieś Kołoząb. W korycie rzeki pozostałości dawnego mostu.

35,6

Sobieski, most, przed nim zwężenie nurtu - miejsce po starym młynie. Na prawym brzegu wieś Szumlin i domki letniskowe. Niska kładka.

30,6

Joniec, pale po spiętrzeniu młyńskim, przyspieszenie nurtu, drewniany budynek młyna na prawym brzegu.

28,9

Joniec, most, przed nim z prawej bar. Las na lewym brzegu. Liczne domki letniskowe.

25,6

ujście rzeki Sony z lewej strony. Na prawym brzegu wieś Popielżyn - Zawady.

22,9

Kolonia Cieksyn, most nieczynnej linii kolejowej. Po dwóch kilometrach za miejscem z dużą ilością wystających kamieni na lewym brzegu dogodne miejsca do biwakowania wśród olch i sosen. Na prawym brzegu wieś Dobra Wola. Niewielkie bystrze.

18,8

most drogowy, z lewej wieś Cieksynek, z prawej Borkowo. Sklep. Kamienisty niewysoki próg w miejscu dawnego mostu.

16,4

Błędowo, próg po dawnym młynie, spływalny bez problemu. Domki letniskowe, z lewej możliwość biwakowania. Dalej brzegi strome, piaszczyste skarpy z lewej strony, trawiaste skłony. Wieś Zaborze.

12,1

Śniadówko, most drogowy, z lewej Goławice. Na brzegach rozległe trawiaste płaszczyzny używane do celów piknikowych. Las sosnowy. Przez około kilometr rzeka o szerokości 30 - 50 metrów płynie przez rezerwat przyrody „Dolina Wkry”.

7,8

Kosewko, kładka dla pieszych, pod nią bystrze.

3,6

Pomiechówek, mosty drogowy i kolejowy. Sklepy i bar na lewym brzegu. Z prawej w Pomiechowie barokowy kościół. Z lewej możliwość biwakowania na rozległych łąkach nad płytką rzeką. Wikliny.

0,0 »

ujście Wkry do Narwi. Spływ najdogodniej zakończyć po 4 km spływu Narwią w Modlinie przy moście na terenie ośrodka wypoczynkowego - wstęp płatny, można dojechać blisko wody samochodem.

Opisu trasy dokonano na podstawie spływów odbytych w sierpniu 2002 z Działdowa do Glinojecka oraz w maju 2005 od Glinojecka do Modlina.
Literatura: Bronisław Jastrzębski, Turystyczne szlaki wodne Polski, Warszawa 1960; Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, praca zbiorowa pod red. Marii Mileskiej, Warszawa 2000; Mapa topograficzna Polski - wyd. Sztabu Generalnego WP, skala 1:100000 i 1:200000.