Łobżonka - opis szczegółowy

Rzeka Łobżonka jest prawym dopływem Noteci, uchodzącym do niej w rejonie Osieka i interesującej przyrodniczo Dębowej Góry, stanowiącej charakterystyczną dominantę okolic Wyrzyska i Osieka. Jej długość wynosi 76 km. Dostępna dla kajaka zasadniczo od Werskiego Mostu. W górnym biegu o niedużym spadku płynie przez Pojezierze Krajeńskie, przecinając duże kompleksy leśne, tzw. Bory Kujańskie; w środkowym płynie doliną o wysokich zboczach, tworząc przełom w miejscu, gdzie opuszcza tereny morenowe i schodzi do Pradoliny Toruńsko - Eberswaldzkiej (spadek dochodzi tu do 1,9‰); w dolnym płynie przez równinne i podmokłe tereny tej Pradoliny, obecnie doliny Noteci. Jest to szlak bardzo urozmaicony z powodu zmienności charakteru rzeki jak i otaczających ją krajobrazów. Charakterystyczne dla rzeki w dolnym biegu są znaczne, dochodzące do kilkudziesięciu centymetrów, dobowe wahania stanu wody, związane z pracą elektrowni wodnych, których na trasie jest pięć. Mogą one w istotny sposób zmienić warunki spływu, zmuszając do holowania kajaków na długich odcinkach. Na całej długości woda niezbyt przezroczysta. Średni spadek na szlaku około 1,16‰, średni przepływ 3,04 m³/s.

Jest to szlak w górnej części - do Kościerzyna - łatwy (ZWB), niżej nieco trudny (ZWC), uciążliwy (U 4) z powodu 6 przenosek stałych i licznych zwalonych pni, a także kamienistych mielizn, nierzadko zmuszających do holowania kajaka, malowniczy**. Można go przebyć w ciągu 3 - 4 dni. Trasa niezbyt uczęszczana przez kajakarzy, znalezienie biwaku dla większej grupy z dogodnym i szerokim dojściem do wody może więc nastręczać trudności.

58,0

Werski Most; wodować kajak przed mostkiem drogowym; na łące na prawym brzegu możliwy biwak po uzgodnieniu z właścicielem w pobliskiej wsi Wersk (sklep). Przy drodze na lewym brzegu resztki gruzu po leśniczówce. Szerokość rzeki 4 metry. Odcinek łąkowo - leśny, liczne i ciasne zakręty aż do Dorotowa. Na łąkach możliwość biwakowania. Nieliczne zwalone drzewa. Podobno można zacząć spływ 4,3 km wyżej, przy Czyżkowskim Młynie, ale ilość wody w rzece do ujścia rzeki Stołuni (km 59,5) może okazać się zbyt mała i dlatego wydaje się, że dogodniej jest zacząć spływ w Werskim Moście.

56,0

mostek na drodze z Adamowa do Werska

50,0

Dorotowo, mosty drogowy i kolejowy. Na obu brzegach rzeki las. Zwalone drzewa nierzadko zmuszają do przeciągania kajaka. Brak dogodnych dojść do wody.

46,5

drewniany mostek na ścieżce rowerowej; przed mostkiem na prawym brzegu możliwe miejsce na biwak na nadrzecznej polance po wygnieceniu pokrzyw lub na platformie po nie użytkowanej leśnej drodze; po z lewej za lasem m. Stebionek, na prawo można udać się do wsi Rudna drogą leśną około 2,5 km. Wkrótce dwa kolejne dogodne miejsca na biwakowanie.

43,0

Rudna, wieś na rozległej polanie na prawym brzegu. Sklepy. Nurt całkowicie ustaje. Bez przeszkód przez zalany częściowo w wyniku spiętrzenia las z łąkami kosaćców oraz zarastający Staw Młyński dopływamy do pierwszej przenoski.

39,0

Witrogoszcz, elektrownia wodna. Przenoska od jazu przez bramę na kanał roboczy elektrowni po uzyskaniu zgody gospodarza obiektu i otwarciu przez niego bramy; w przeciwnym razie przenoska prawą stroną jazu na kanał ulgi, zmuszający do holowania kajaka. Na terenie elektrowni można biwakować za zgodą gospodarza obiektu. Dalej leśny odcinek, kolejne zwalone drzewa zmuszające do wysiadania z kajaka. Odczuwalny początkowo nurt szybko słabnie. Na brzegach łąki, z prawej szosa w pobliżu rzeki.

34,4

Łobżenica, drewniany mostek. W odległości około 1,5 km na prawym brzegu klasztor z XVII w. na Górce Klasztornej z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem, tzw. Góreckiej - miejsce pielgrzymkowe. Rzeka rozlewa się w nieduży staw.

33,0

Łobżenica, most i elektrownia. Przenoska z lewego brzegu przez szosę i most na prawy brzeg poniżej jazu. Centrum miasteczka na prawym brzegu: dwa zabytkowe kościoły, kamieniczki z XVIII w., sklepy, bar. W rzece kamieniste przemiały, na dnie także śmieci metalowe i ceramiczne. Konieczne holowanie.

31,8

Rataje, most kolejowy. Do Kościerzyna na brzegach łąki, na których można znaleźć miejsce do biwakowania, nurt odczuwalny, co pewien czas kamieniste przemiały.

28,3

Szczerbin, most.

27,0

ujście rzeki Lubczy z lewej strony, prowadzącej czystą i przezroczystą wodę, stanowiącej przy wyższym stanie wody szlak kajakowy dostępny od jeziora Zakrzewskiego. Wkrótce na obu brzegach zabudowania wsi Kościerzyn Wielki, kładka.

25,5

Kościerzyn Wielki, most drogowy, elektrownia. Przenoska 50 m. wysepką miedzy odnogami rzeki, lądowanie na lewo od jazów, wodowanie u połączenia odnóg. W pobliżu sklep.
Zaczyna się najbardziej atrakcyjny, przełomowy odcinek rzeki: prąd szybki, kamieniste przemiały, nieznaczne bystrza, głazy w nurcie. Dwie wyspy opływamy lewą stroną. Rzeka płynie wąską doliną, jej zbocza są wysokie, zadrzewione.

22,0

most kolejki wąskotorowej. Łobżonka wpływa w las. Oprócz przeszkód związanych z kamienistym dnem występują zwalone drzewa, wymagające czasem przeciągania kajaka. Po około 4 km las się kończy, na lewym brzegu możliwość biwakowania na łące.

17,5

Klewek, most i elektrownia. Przenoska lewym brzegiem przy jazie na kanał ulgi, holowanie do połączenia odnóg. Dalszy odcinek wiedzie przez pola i łąki, na których można szukać biwaków. Nurt odczuwalny, jeśli elektrownia nie pracuje, kamieniste przemiały. Na wysokim lewym brzegu gospodarstwa Wyrzyska Skarbowego.

13,3

Wyrzysk, most na szosie nr 10 z Bydgoszczy do Szczecina. Z lewej strony stadion piłkarski. Woda stojąca, wzdłuż Łobżonki z prawej strony miejski leśny ciąg spacerowy.

12,5

Wyrzysk, staw w centrum miasta w pobliżu neogotyckiego kościoła i rynku. Warto zwrócić uwagę na eklektyczno-secesyjną zabudowę centrum. Z lewej strony możliwość zakończenia spływu przy parkingu w parku. W celu kontynuacji spływu należy przenieść kajaki przez szosę lewą stroną za jazy, niewygodne zejście do wody przez barierkę, wodowanie w ujściu kanału ściekowego. Płytko, konieczne kilkukrotne wysiadanie z kajaka na mieliznach do połączenia z kanałem prowadzącym z elektrowni.

11,5

Wyrzysk, most. Prąd szybki, głazy, bystrza, w tym na wyłożonym betonowymi płytami brodzie, zwalone drzewa. Jest to najbardziej uciążliwy odcinek Łobżonki, zwłaszcza, jeżeli nie pracuje elektrownia w Wyrzysku.

9,0

ujście rzeki Orlej z lewej strony, stanowiącej szlak kajakowy dostępny przy wyższym stanie wody od Więcborka. Nurt w Łobżonce coraz słabszy, przeszkód coraz mniej.

6,0

Pracz, most. Z prawej strony w odległości około 1 km w Osieku nad Notecią warto zwiedzić skansen archeologiczno-etnograficzny na terenie cmentarzyska sprzed około 2500 lat. Jaz - przenoska.

5,0

most kolejowy. Łobżonka wpływa na teren bagnistej doliny Noteci, aż do ujścia odcinek uregulowany, wzdłuż rzeki stawy. Dwa mostki.

0,0 »

ujście Łobżonki do Noteci w jej 168,5 km. Notecią można dopłynąć około 2,5 km do mostu na szosie z Osieka do Smogulca (droga nr 194) i tam skończyć spływ.

Opisu trasy dokonano na podstawie spływu odbytego w czerwcu 2004 roku.
Literatura: Bronisław Jastrzębski, Turystyczne szlaki wodne Polski, Warszawa 1960; Marek Sperski, Zygmunt Wrześniowski, Kajakiem po wodach Pomorza Zachodniego, część południowa i zachodnia, Warszawa 1974; Słownik krajoznawczy Wielkopolski, praca zbiorowa pod red. Włodzimierza Łęckiego, Warszawa - Poznań 1992; Mapa topograficzna Polski - wyd. Sztabu Generalnego WP, skala 1:100000.