Radunia - opis orientacyjny

Krótka charakterystyka szlaku: jeden z najbardziej różnorodnych szlaków kajakowych w Polsce. Bierze początek z zespołu jezior tworzących tzw. Kółko Raduńskie, które można pokonać okrężnym szlakiem w obu kierunkach, choć dogodniej jest płynąć w ten sposób, by od jeziora Lubowisko płynąć z prądem a pod prąd pokonywać odcinek z Ostrzyc przez Chmielno do Stężycy. Jeziora Raduńskie są jednymi z najbardziej zagospodarowanych turystycznie jezior w Polsce, trudno nad nimi o samotny biwak, należy korzystać raczej z bazy campingowej. W Ostrzycach zaczyna się stricte rzeczny odcinek szlaku, początkowo łatwy, a następnie na odcinku od Somonina do Łapina nieco trudny, zwłaszcza w przełomie rzeki chronionym w rezerwacie przyrody Jar Raduni. Od Łapina aż do Pruszcza Gdańskiego rzeka jest zabudowana kilkoma elektrowniami wodnymi i płynięcie tym odcinkiem polega głównie na przenoszeniu kajaka, chyba, że występuje wystarczająca dla spływu ilość wody w starorzeczu Raduni zaczynającym się w Kolbudach i kończącym przy elektrowni Bielkowo; ten odcinek rzeki jest wówczas jednym z trudniejszych górskich szlaków w Polsce o przeciętnym spadku 6‰. Taka ilość wody zdarza się jednak tylko wtedy, gdy koryto rzeki zasilone będzie zrzutem wody z jazu w Kolbudach. Na koniec od Pruszcza do Motławy i Gdańska Radunia jest skanalizowana.

Położenie: Pojezierze Kaszubskie, Żuławy Wiślane, dopływ Motławy
Odcinek dostępny dla kajaka: Zdrębowo – Gdańsk (103 km)
Odcinek przepłynięty (data spływu): Stężyca – Łapino oraz jezioro Lubowisko – Ostrzyce (Stężyca – Żukowo sierpień 1989, Chmielno – Łapino maj 2013, jezioro Lubowisko – Ostrzyce maj 2013) a także Motławą przez Gdańsk (sierpień 2002)

Informacje o przepłyniętym odcinku:
Ilość dni płynięcia: 5
Trudność: Jeziora Raduńskie ZWA, rzeka Radunia ZWB - ZWC, w Jarze Raduni miejscami WW I
Uciążliwość: Jeziora Raduńskie u 2, jedynie odcinek pomiędzy jeziorami Stężyckim, Lubowisko, Dąbrowskim i Patulskim u 5; rzeka Radunia od Ostrzyc do Łapina przeciętnie u 4, w Jarze Raduni u 6
Malowniczość: **, Jar Raduni ***

Orientacyjny kilometraż - przeszkody i ciekawostki:

103,0

Zdrębowo nad jez. Stężyckim; ze wschodniego brzegu jeziora można najkrócej przewieźć kajaki na jezioro Lubowisko 1400 m

100,8

Stężyca, most, we wsi barokowy kościół; za mostem wypływ na jezioro Raduńskie Górne

94,7

tzw. Brama Kaszubska, grobla i most nad przesmykiem prowadzącym na jezioro Raduńskie Dolne

90,8

w lewo z jeziora Raduńskiego można wpłynąć przesmykiem na jezioro Nieszostowo i połączone z nim jezioro Łączyńskie

84,7

Chmielonko, most i młyn, przenoska przez drogę kilkadziesiąt metrów

84,1

jezioro Kłodno; na wprost od ujścia rzeki do jeziora wznosi się stanowiąca dobry punkt widokowy Góra Tamowa, zwana tez Górą Biskupią; warto uczynić tu wycieczkę boczną, popłynąć jeziorem Kłodno na północ i dotrzeć płytką strugą pod mostem na jezioro Białe, które z kolei łączy się z jeziorem Rekowo; do Chmielna położonego nad jeziorem Białym od wypływu Raduni na jezioro Kłodno 2 kilometry; w Chmielnie warto zobaczyć kościół, Muzeum Ceramiki Kaszubskiej a także pracownię garncarską rodziny Neclów, w której można spróbować swych sił na kole garncarskim; pracownia ta położona jest przy brzegu jeziora Białego niedaleko punktu informacji turystycznej

82,8

Zawory, most; liczący 600 metrów odcinek rzeki prowadzi na jezioro Małe Brodno nad którym góruje wzniesiony na wzgórzu wiatrak

80,0

Ręboszewo, kamienny most nad krótkim przepływem na jezioro Wielkie Brodno, w pobliżu restauracja; na Złotej Górze na prawym brzegu jeziora monumentalny pomnik poświęcony bojownikom ruchu oporu z czasów II wojny światowej

76,5

Brodnica Dolna, most, za nim jaz, a za nim rumowisko kamieni, na które wpada się spłynąwszy z jazu; bezpieczniej obnieść kajaki 20 m prawą stroną, lądując pomiędzy mostem a jazem; w pobliżu sklep i wielki eratyk Brodnicki Kamień; 200 m dalej zaczyna się jezioro Ostrzyckie

74,8

Ostrzyce, most, przed nim jaz i poprowadzona nisko nad wodą rura, przenoska z plaży na rzekę prawym brzegiem, niedogodne wodowanie z umocnionego wysokiego brzegu; w pobliżu kilka restauracji; warto wspiąć się na Górę Jastrzębią z głazem narzutowym i pięknym widokiem na jezioro
Do Ostrzyc można dotrzeć także od jeziora Lubowisko położonego 1400 m od jeziora Stężyckiego, jest to jednak szlak uciążliwy i przebycie go można polecić zwłaszcza tym osobom, które odczuwają potrzebę pokonania całego Kółka Raduńskiego. Szlak ten przedstawia się następująco:

13,3

zachodni kraniec śródleśnego jeziora Lubowisko; blisko brzegu przebiega tu droga leśna prowadząca w stronę szosy ze Stężycy do Kościerzyny i jeziora Stężyckiego; jezioro Lubowisko jest oznakowane jako jezioro prywatne i pływanie po nim wymaga rzekomo zgody właściciela

11,4

wypływ płytkiej strugi prowadzącej z jeziora Lubowisko na jezioro Dąbrowskie; należy przenieść kajaki 150 m od plażyczki z pomostem w końcu jeziora Lubowisko do mostku przy wpływie strugi na jezioro Dąbrowskie

8,8

Gołubie, niski mostek i jaz na końcu jeziora Dąbrowskiego, przenoska prawą stroną 10 m na wąską i płytką strugę o szerokości ponad 1 metra; pokonanie odcinka od tego miejsca do jeziora Patulskiego zajmuje około półtorej godziny

8,3

Gołubie, niski kamienny mostek, rura tuż pod powierzchnią wody, za nim młyn, przy nim przenoska prawym brzegiem ponad 200 m do miejsca, w którym da się płynąć a czasem i holować kajaki bardzo płytką i wąską strugą (wcześniej zakręty na niej są tak ciasne, że kajak nie skręci, chyba, że bardzo krótki)

7,3

mostek, za nim jezioro Patulskie

4,0

Krzeszna (p), mostek nad krótką strugą prowadzącą na jezioro Ostrzyckie

2,0

Kolano (p), osada u stóp najwyższego wzniesienia Kaszub, Wieżycy, na której znajduje się wieża widokowa, widoczna z jeziora

0,0

Ostrzyce, połączenie z głównym szlakiem w jego 74,8 kilometrze (zobacz wyżej)

74,3

Ostrzyce, kładka, pod nią i za nią dość długie bystrze z niewielkim uskokiem na końcu; przy niskim stanie wody ewentualna przenoska prawym brzegiem 20 m

73,7

jezioro Trzebno

72,7

zastawka za jeziorem, przenoska lewym brzegiem 20 m; można próbować spławić kajak lub przepchnąć go przy prawym brzegu; aż do Somonina Radunia płynie przez tereny niezalesione, łagodnie meandrując

71,5

Goręczyno, most drogowy, wkrótce potem kolejny, pod nim bystrze; we wsi kościół z 1631 roku

69,5

most drogi ze Sławek do Goręczyna

67,1

Somonino, kładka podwieszonymi rurami, tuż za nią most kolejowy; kolejno w bliskiej odległości drugi most kolejowy, most drogowy i kładka; pod mostami i za kładką bystrza; za wsią bardziej malowniczo, rzeka płynie w wąwozie o wysokich zalesionych brzegach

64,7

Kiełpino (l), kładka, rzeka płynie wśród łąk

62,6

Wyczechowo, Trątkownica (p), most drogowy; osoby nie decydujące się płynąć Jaru Raduni (np. z małymi dziećmi) tu powinny opuścić rzekę

60,6

początek rezerwatu przyrody Jar Raduni, chroniącego przełomowy odcinek rzeki o średnim spadku ponad 3‰ rzeka płynie bardzo malowniczym wąwozem o stromych brzegach; w nurcie dziesiątki zwalonych drzew, nierzadko wymagających obnoszenia kajaków brzegiem; częste bystrza w połączeniu z zatopionymi lub wiszącymi nisko nad wodą pniami powodują, że odcinek ten jest dla niewprawnego kajakarza trudny; łatwiej pokonać go kajakiem jedynką

58,5

kładka na pieszym szlaku oznakowanym znakami niebieskimi

55,2

Babi Dół, most drogowy, pod nim i za nim ostatni kilkusetmetrowy odcinek bystrz ze zwalonymi drzewami w nurcie; odtąd powoli rzeka zwalnia swój nurt

51,5

początek zaporowego jeziora Rutki, koniec przełomu Raduni

50,4

zapora wodna i elektrownia Rutki, przed nią most kolejowy ze stalową kratownicą; oznakowana przenoska lewym brzegiem 250 m, wodowanie przed mostem drogowym; Radunia płynie odtąd bystro, w korycie dość częste są wciąż zwalone drzewa i krzewy; choć ich ilość jest zdecydowanie mniejsza niż w Jarze Raduni, odcinek ten do łatwych nie należy

47,2

ujście Małej Słupiny (l)

46,9

Żukowo, most drogowy, należy dobić za nim z prawej strony przed rozwidleniem koryta i przenieść kajaki poniżej ceglanego młyna prawym brzegiem 100 metrów; niewygodne wodowanie z nabrzeża umocnionego palami Larsena, ewentualnie należy przenosić kajaki jeszcze dalej do miejsca gdzie umocnienia się kończą; w Żukowie warto zwiedzić gotycki kościół norbertanek z bardzo ciekawym wyposażeniem oraz przykościelne Muzeum Parafialne; od Żukowa do Niestępowa rzeka płynie żwawo wśród łąk, ale w korycie wciąż występują zwalone drzewa a wierzby często zarastają znaczną część nurtu; około pół godziny za przenoską próg usypany z kamieni z silnym bystrzem

43,5

Lniska, elektrownia wodna, przenoska lewym brzegiem 30 m wokół budynku elektrowni, za przenoską most

39,8

most kolejowy ze stalową kratownicą

38,4

Niestępowo, rozwidlenie koryta na dwie odnogi, można płynąć każdą z nich, na obu odnogach mosty, na tak utworzonej wyspie niewielki kościół; za połączeniem odnóg ostatnie bystrze na zakręcie w lewo, prowadzące poprzez krzaki; dalej rzeka zwalnia i leniwie sunie wśród pięknego lasu; kladka

35,6

początek zaporowego jeziora Łapino, z prawej zakład przemysłowy

33,9

elektrownia Łapino; spływ można zakończyć przed wałem zapory z prawej strony, blisko wody biegnie tu szosa; jest to logiczne miejsce na zakończenie spływu na Raduni, gdyż od tego miejsca na odcinku 13,7 kilometrów na Raduni znajduje się 6 elektrowni wodnych (Łapino, Bielkowo, Straszyn, Prędzieszyn, Kuźnice, Juszkowo) wymagających przenoszenia kajaków, najdłuższe z nich na odcinkach 1200 metrów i 700 metrów, oprócz tego są tu też dodatkowe jazy, czasem otwarte, a czasem nie; warto obejrzeć te elektrownie jako zabytki hydrotechniczne ale raczej wędrując brzegiem; za tą kaskadą elektrowni Radunia jest skanalizowana

7,1

Gdańsk, ujście Raduni do Motławy

1,1

połączenie Starej i Nowej Motławy naprzeciwko gdańskiego Żurawia, w pobliżu muzeum Morskiego; można popłynąć stąd w lewo wzdłuż Długiego Pobrzeża 1 km do mieszczącej się pod ruinami baszty przystani Klubu Wodnego "Żabi Kruk"

0,0 »

Gdańsk, Polski Hak, połączenie Motławy z Martwą Wisłą

Literatura: B. Jastrzębski, Turystyczne szlaki wodne Polski, Warszawa 1960; Z. Wrześniowski, M. Sperski, Kajakiem po wodach Pomorza Zachodniego, Część północna i wschodnia, Warszawa 1971; M. Lityński, Radunia szlak wodny, Warszawa 1997; M. Lityński, Radunia z Jeziorami Raduńsko-Ostrzyckimi, Warszawa 2005.
Organizatorzy cyklicznych spływów tym szlakiem: Oddział Zakładowy PTTK przy Stoczni Gdynia, Klub Wodny "Żabi Kruk" z Gdańska