Przepisy ogólne dla organizatorów imprez kajakowych
Wszystkie osoby mające zamiar organizować imprezy kajakowe w kołach i klubach PTTK powinny zapoznać się z następującymi uregulowaniami prawnymi:
Stan na dzień 01.01.2002 r.
USTAWA z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 20, poz. 104), 884 wraz z późniejszymi zmianami, tekst jednolity - OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 31 maja 2001 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. Nr 79, poz. 855) określa zasady tworzenia stowarzyszeń (min. 15 osób), nakłada obowiązek wpisu stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego. Zgodnie z ustawą osobowość prawną i możliwość rozpoczęcia działalności uzyskuje się dopiero po wpisie do KRS. Stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach. Dochód z działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków.
USTAWA z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach turystycznych (Dz. U. Nr 133, poz. 884 wraz z óźniejszymi zmianami, tekst jednolity - OBWIESZCZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 21 marca 2001 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o usługach turystycznych (Dz. U. Nr 55, poz. 578) określa warunki świadczenia, przez przedsiębiorców i przedsiębiorców zagranicznych w rozumieniu ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo o działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178, z 2000 r. Nr 86, poz. 958 i Nr 114, poz. 1193 oraz z 2001 r. Nr 49, poz. 509), zwanych dalej "przedsiębiorcami", usług turystycznych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a także za granicą, jeżeli umowy z klientami o świadczenie tych usług są zawierane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Stwierdza też, że uzyskania zezwolenia wymaga działalność gospodarcza polegająca na organizowaniu imprez turystycznych oraz na pośredniczeniu na zlecenie klientów w zawieraniu umów o świadczenie usług turystycznych, podaje wykaz informacji, jakie musi przedstawić organizator imprezy klientowi przed zawarciem umowy (cena, trasa, kat. środka transportu, program, ilość posiłków, informacje o przepisach paszportowych, zdrowotnych, zakwaterowaniu, warunkach zapłaty itp.), określa, co powinno być zawarte w umowie z klientem. Ustala też warunki uzyskania uprawnień przewodnickich. Organizatorzy turystyki, organizujący imprezy turystyczne za granicą, mają obowiązek zawarcia na rzecz osób uczestniczących w tych imprezach umów ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków i kosztów leczenia.
USTAWA z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej. (Dz. U. Nr 25, poz. 113 wraz z późniejszymi zmianami, tekst jednolity - OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o kulturze fizycznej. Dz. U. Nr 81, poz. 889) stwierdza, że rekreacja ruchowa jest formą aktywności fizycznej, podejmowaną dla wypoczynku i odnowy sił psychofizycznych. Centralnym organem administracji rządowej w zakresie kultury fizycznej jest Prezes Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu. Uczniowskie kluby sportowe podlegają wpisowi do ewidencji, prowadzonej przez starostów właściwych ze względu na siedzibę klubów, a nie podlegają rejestracji sądowej oraz posiadają osobowość prawną. Ustawa określa także zasady bezpieczeństwa w dziedzinie kultury fizycznej.
USTAWA z dnia 20 lipca 2001 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz ustawy - Prawo działalności gospodarczej. (Dz. U. Nr 102, poz. 1115) stanowi, że zorganizowane zajęcia w zakresie wychowania fizycznego, sportu i rekreacji ruchowej mogą prowadzić osoby posiadające kwalifikacje zawodowe nauczyciela wychowania fizycznego lub uprawnienia w tym zakresie określone odrębnymi przepisami a także osoby posiadające kwalifikacje zawodowe trenera lub instruktora, przy czym kształcenie tych osób przez uczelnie inne niż uczelnie wychowania fizycznego wymaga uzyskania zgody Prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu.
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229) stanowi, że każdemu przysługuje prawo do powszechnego korzystania ze śródlądowych powierzchniowych wód publicznych, morskich wód wewnętrznych wraz z wodami Zatoki Gdańskiej i z wód morza terytorialnego, jeżeli przepisy nie stanowią inaczej. Korzystanie ze śluz lub pochylni jest odpłatne. Zabrania się grodzenia nieruchomości przyległych do powierzchniowych wód publicznych w odległości mniejszej niż 1,5 m od linii brzegu, a także zakazywania lub uniemożliwiania przechodzenia przez ten obszar ( z wyjątkiem stref ochronnych i obrębów hodowlanych).
USTAWA z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej. (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 43) - reguluje sprawy związane z uprawianiem żeglugi na wodach śródlądowych, zawiera klasyfikacje dróg wodnych, omawia zasady poruszania się po szlakach wodnych. Stwierdza, że przy mijaniu statek płynący w górę drogi wodnej powinien, uwzględniając miejscowe warunki i ruch innych statków, ustąpić drogi statkowi płynącemu w dół drogi wodnej. Statek wyprzedzający powinien wyprzedzać statek wyprzedzany z jego lewej burty. Jeżeli szlak żeglowny jest dostatecznie szeroki, statek wyprzedzający może również wyprzedzać statek wyprzedzany z jego prawej burty. Minister właściwy do spraw transportu, mając na względzie konieczność zapewnienia bezpieczeństwa ruchu żeglugowego, określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe przepisy żeglugowe normujące ruch statków na szlaku żeglownym i w portach, sygnalizację wzrokową i dźwiękową oraz łączność radiową na śródlądowych drogach wodnych, sposoby oznakowania nawigacyjnego szlaku żeglownego, budowli i urządzeń hydrotechnicznych, przeszkód nawigacyjnych oraz budowli i linii przesyłowych, wzory znaków i sygnałów żeglugowych, ich znaczenie i zakres obowiązywania, kierując się obowiązującymi w tym zakresie wymaganiami międzynarodowymi.
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 11 września 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie granic wód, linii brzegu, urządzeń nad wodami oraz klas wód śródlądowych żeglownych. (Dz. U. Nr 106, poz. 1151) zamiast klas - wykaz wód śródlądowych żeglownych.
USTAWA z dnia 1 grudnia 1961 r. - Kodeks morski (Dz. U. Nr 58, poz. 318 wraz z późniejszymi zmianami, tekst jednolity - OBWIESZCZENIE MINISTRA TRANSPORTU i GOSPODARKI MORSKIEJ z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Kodeks morski. (Dz. U. z 1998 r. Nr 10, poz. 36)
USTAWA z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczeństwie morskim. (Dz. U. Nr 109, poz. 1156).
USTAWA z dnia 28 września 1991 r. o lasach. (Dz. U. Nr 101, poz. 444 wraz z późniejszymi zmianami, tekst jednolity - OBWIESZCZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 27 czerwca 2000 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o lasach. (Dz. U. Nr 56, poz. 679) określa m. in. zasady wstępu do lasu (biwakować można tylko na terenach wyznaczonych przez właściciela, palenie ognisk i używanie otwartego ognia jest zakazane w miejscach innych niż oznaczone oraz w odległości mniejszej niż 100 m od lasu, strażnicy leśni maja prawo legitymować i karać mandatami osoby łamiące te przepisy).
USTAWA z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 114, poz. 492 wraz z późniejszymi zmianami, tekst jednolity - OBWIESZCZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 2 lipca 2001 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przyrody. (Dz. U. Nr 99, poz. 1079).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie. (Dz. U. Nr 92, poz. 1029) Ustala rodzaje siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie m. in. starorzecza, torfowiska alkaliczne, szuwary wielkoturzycowe itd.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA z dnia 11 września 2001 r. w sprawie określenia listy gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów. (Dz. U. Nr 106, poz. 1167).
USTAWA z dnia 25 czerwca 1999 r. o Polskiej Organizacji Turystycznej. (Dz. U. Nr 62, poz. 689) - Cel: wzmocnienia promocji Polski w dziedzinie turystyki w kraju i za granicą tworzy, nadzór nad Polską Organizacją Turystyczną sprawuje minister właściwy do spraw kultury fizycznej i turystyki.
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 27 stycznia 1998 r. w sprawie ustanowienia odznaki honorowej "Za zasługi dla turystyki", ustalenia jej wzoru, zasad i trybu nadawania oraz sposobu noszenia. (Dz. U. Nr 20, poz. 90).
ROZPORZĄDZENIE PREZESA RADY MINISTRÓW z dnia 20 czerwca 2000 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki. (Dz. U. Nr 50, poz. 588) - Przeniesienie turystyki, w tym Polskiej Organizacji Turystycznej, do Ministerstwa Gospodarki.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 21 stycznia 1997 r. w sprawie warunków, jakie muszą spełniać organizatorzy wypoczynku dla dzieci i młodzieży szkolnej, a także zasad jego organizowania i nadzorowania. Dz. U. Nr 12, poz. 67, dnia 19 lutego1997,. (Dz. U. Nr 18, poz. 102) mówi m. in., że w placówkach wypoczynku wychowawcami mogą być przodownicy turystyki kwalifikowanej oraz instruktorzy PTTK.
ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 6 maja 1997 r. w sprawie określenia warunków bezpieczeństwa osób przebywających w górach, pływających, kąpiących się i uprawiających sporty wodne. (Dz. U. Nr 57, poz. 358) mówi m. in., że jeśli w składzie załogi sprzętu pływającego są dzieci do lat 14, powinna nim kierować osoba pełnoletnia, ale gdy organizujemy imprezę wyłącznie dla dzieci to przepisu tego nie stosuje się.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 13 czerwca 2001 r. w sprawie centralnego rejestru zezwoleń na działalność organizatorów turystyki i pośredników turystycznych. (Dz. U. Nr 62, poz. 633).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie kwalifikacji, stopni i tytułów zawodowych w dziedzinie kultury fizycznej oraz szczegółowych zasad i trybu ich uzyskiwania. (Dz. U. Nr 71, poz. 738) określa m. in. warunki uzyskania uprawnień instruktora rekreacji ruchowej ze specjalnością kajakarstwo (minimum średnie wykształcenie + kurs specjalistyczny).
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 28 czerwca 2001 r. w sprawie przewodników turystycznych i pilotów wycieczek (Dz. U. Nr 72, poz. 752) Rozporządzenie określa: wykaz miast, w których wykonywanie zadań przewodnika turystycznego wymaga posiadania uprawnień przewodnika miejskiego; miasta i obszary, na których organizatorzy turystyki mają obowiązek zapewnienia udziału przewodnika turystycznego, oraz warunki uzyskiwania poszczególnych klas przewodników górskich, zakres terytorialny uprawnień itp.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 12 września 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i warunków prowadzenia działalności w dziedzinie rekreacji ruchowej. (Dz. U. Nr 101, poz. 1095) dotyczy form aktywnego wypoczynku rekreacyjno-sportowego, a w szczególności: biwaków, obozów, rajdów, zlotów, spływów, turniejów, festynów i zawodów amatorskich i stwierdza m. in. "Zorganizowane zajęcia w zakresie wychowania fizycznego, sportu i rekreacji ruchowej mogą prowadzić tylko osoby posiadające kwalifikacje zawodowe nauczyciela wychowania fizycznego, trenera, instruktora lub uprawnienia w tym zakresie określone odrębnymi przepisami.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ i SPORTU z dnia 8 listopada 2001 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki. (Dz. U. Nr 135, poz. 1516) mówi, że szkoły organizując dla wychowanków i uczniów różnorodne formy krajoznawstwa i turystyki mogą współdziałać ze stowarzyszeniami i innymi podmiotami, których przedmiotem działalności jest krajoznawstwo i turystyka. Stwierdza również, że Dyrektor szkoły wyznacza kierownika wycieczki lub imprezy spośród pracowników pedagogicznych szkoły o kwalifikacjach odpowiednich do realizacji określonych form krajoznawstwa i turystyki. Kierownikiem wycieczki lub imprezy może być też inna, wyznaczona przez dyrektora szkoły osoba pełnoletnia posiadająca odpowiednie uprawnienia, w tym przewodnika turystycznego, przodownika lub instruktora turystyki kwalifikowanej lub pilota wycieczek. na kierowniku wycieczki spoczywa obowiązek opracowania programu i regulaminu wycieczki, zapoznania uczestników z warunkami bezpieczeństwa oraz m. in. dysponowanie i rozliczenie środków pieniężnych przeznaczonych na wycieczkę.
Opracowanie: Elżbieta Gomulska - Komisja Turystyki Kajakowej ZG PTTK