Nysa Łużycka - opis orientacyjny

Krótka charakterystyka szlaku: rzeka na początkowym odcinku płynie w Czechach, następnie w przeważającej części swego biegu stanowi granicę pomiędzy Polską i Niemcami, jest na wielu odcinkach uregulowana a jej brzegi umocnione są kamieniami; są też odcinki o bardziej naturalnym biegu o zalesionych i malowniczych brzegach; daje się wówczas odczuć to, że Nysa płynie przez rozległe kompleksy leśne Borów Dolnośląskich; przeszkodami na trasie są liczne elektrownie i sztuczne progi, te ostatnie w większości spływalne; wiele z tych progów usypano z kamieni i spływa się je bystrzem o trudności porównywalnej z WW I; Niemcy organizują na Nysie spływy pontonami i wyznaczone są miejsca do przenoszenia łódek to po polskim brzegu, to po niemieckim, jak też miejsca postoju.

Położenie: Pogórze Zachodniosudeckie, Nizina Śląsko-Łużycka, Wzniesienia Łużyckie i Wzniesienia Zielonogórskie, dopływ Odry
Odcinek dostępny dla kajaka: Liberec – Kosarzyn (228 km, z czego odcinek graniczny 198,4 km)
Odcinek przepłynięty (data spływu): Bily Kostel nad Nisou – Radomierzyce (wrzesień 2014), Pieńsk – Siedlec (wrzesień 2012)

Informacje o przepłyniętym odcinku:
Ilość dni płynięcia: Bily Kostel nad Nisou – Radomierzyce 2 dni, Pieńsk – Siedlec 3 dni
Trudność: ZWB (WW I)
Uciążliwość: U 3 - 4
Malowniczość: ** (*)

Orientacyjny kilometraż - przeszkody i ciekawostki:

210,8

Bily Kostel nad Nisou, most drogowy, w pobliżu kościół; za nim wysoki jaz, przenoska lewą stroną; niżej kładka dla pieszych

208,9

most drogowy, wkrótce za nim most kolejowy; odcinek trzech następnych kilometrów malowniczy, wśród wzgórz

208,2

most, za nim niewielki kamienisty stopień

207,4

most drogowy, 200 metrów dalej wysoki pochyły jaz; w prawo odchodzi kanał do elektrowni; za jazem przy niskim stanie wody płytko, może być konieczne holowanie kajaków po kamieniach aż do połączenia z kanałem przemysłowym

206,4

Dolni Sucha, most, przed nim z prawej dochodzi kanał z elektrowni

205,9

jaz, przenoska; jeśli w rzece za nim mało wody, należy płynąć kanałem przemysłowym w prawo aż do niskiej kładki i stamtąd przenieść kajaki w dół do rzeki 50 metrów; możliwe płycizny aż do połączenia kanału z rzeką

204,8

Chotyně, most drogowy; można udać się stąd 2 km do ciekawego renesansowego zamku Grabštejn; rzeka płynie wśród zabudowań, koryto rzeczne jest obudowane cembrowiną z wielkich głazów; będzie tak przez ponad 3 kilometry

202,9

Hradek nad Nisou, most drogowy; warto zwiedzić zabytkowe stare miasto

202,2

drugi most w Hradku; kolejno następują kładka dla pieszych, za nią kamienisty prożek i dwa mosty drogowe

199,9

wysoki jaz usypany z wielkich kanciastych głazów, niebezpieczny

198,4

trójstyk granic Polski, Niemiec i Czech, oznaczony obeliskiem; odtąd rzeka stanowi granicę polsko-niemiecką; próg ze stalowych pali, przed ewentualnym spłynięciem obejrzeć

196,8

Porajów (p), Zittau (l), most drogowy, przed nim kamienisty pochyły spływalny próg; wkrótce dalej kładka

196,0

szerokie ujście rzeki Mandau (l)

195,6

kamienny most kolejowy

194,8

Sieniawka (p), Zittau (l), most drogowy; w Sieniawce są sklepy spożywcze i gospodarstwo agroturystyczne organizujące spływy kajakowe po Nysie

194,2

Sieniawka, nowy most drogowy

192,4

niewielki prożek; w pobliżu z prawej strony taras widokowy na znajdujące się w bezpośrednim pobliżu rzeki odkrywki kopalni węgla brunatnego Turów

188,6

Hirschfelde (l), zapora wodna i elektrownia, przenosić prawym brzegiem 50 m

187,5

Zatonie (p), ujście rzeczki Miedzianki , za nim most stalowy i most kolejowy

186,3

Rosenthal (l), ładnie położona na zboczach wzgórz miejscowość; początek przełomu Nysy Łużyckiej, płynącej głęboką doliną wśród zalesionych zboczy; w korycie częste wielkie głazy

185,5

most kolejowy, w pobliżu ruiny zamku Trzciniec (p), niewidoczne z rzeki

184,9

kolejny most kolejowy

179,5

St. Marienthal, koniec przełomowego malowniczego odcinka; barokowy klasztor i kościół cystersów na lewym brzegu rzeki; można dobić przy drewnianych schodach służących do wodowania i udać się na jego zwiedzanie; 50 metrów za schodami pochyły wysoki próg, przy odpowiednim stanie wody spływalny; ewentualna przenoska lub spuszczanie kajaków lewą stroną przy przepławce dla ryb; po około 2 km płytkie bystrze przy filarach nie istniejącego mostu; aż do Radomierzyc nużące, z reguły uregulowane odcinki rzeki; jedyne urozmaicenie stanowią co parę kilometrów sztuczne progi

176,8

Ostritz (l), Krzewina Zgorzelecka (p), kładka

174,7

na prawym brzegu biała wieża kościoła w Krzewinie, za zakrętem w lewo pochyły jaz betonowy o wysokości 2 m, możliwy do spłynięcia; ewentualne przenoszenie kajaków lewą stroną

171,8

Leuba (l), betonowy pochyły jaz o wysokości 3 m, możliwy do spłynięcia albo spławienia kajaków; można do tego celu wykorzystać przepławkę dla ryb na lewym brzegu, jeśli ma się cumy; wkrótce kładka, pod nią bystrze, za nią dwa silniejsze bystrza

170,4

most kolejowy

168,8

Radomierzyce, zabytkowy monumentalny barokowy pałac otoczony wodą z prawej strony, niedaleko rzeki

168,2 »

ujście rzeki Witki (p), płynącej z Czech, gdzie nosi nazwę Směda

168,0

Radomierzye, most drogowy, za nim z p. wyznaczone miejsce lądowania ze schodkami, przed sztucznym progiem; w pobliżu centrum rekreacyjno-turystyczne i sklep spożywczy

135,5

Pieńsk, kładka rowerowo-piesza nad rzeką zapewniająca przejście przez granicę, bezpośrednio przy niej można się wodować; w Pieńsku można zobaczyć kościół z XIX w. i z tegoż okresu zabytkową hutę szkła; na l. brzegu m. Deschka; wkrótce za miejscem wodowania z p. dopływa młynówka

133,0

Zentendorf (l), tablica oznajmiająca, że to najbardziej na wschód wysunięty punkt Niemiec; ok. 1 km dalej przyczółki d. mostu, nieznaczne bystrze

131,0

Zentendorf, most kolejowy, pod nim silne bystrze na kamienistym progu o wysokości ok. 1 metra; po 600 metrach następny taki próg; po kolejnych kilkuset metrach kolejny podobny próg

129,3

Bielawa Dolna (p), mostek drewniany, zagospodarowane miejsce odpoczynku na obu brzegach rzeki; w Bielawie znajduje się pracownia rzeźbiarska, zaś po niemieckiej stronie można udać się do Kulturinsel Einsiedel – Parku kultury, rozrywki i rekreacji w Zentendorf

126,9

Nieder Neundorf (l), niemiecka elektrownia wodna, przenoska prawym brzegiem ok. 100 m

124,8

ponadmetrowy próg kamienisty, zjazd z silnym bystrzem

123,7

Rothenburg (l), pochyły betonowy próg o wysokości ok. 2 m, przenoska lewą stroną ok. 100 m (lądować ok. 50 m przed progiem), po obejrzeniu można go ewentualnie spłynąć lewą stroną

117,4

Lodenau (l), niemiecka elektrownia wodna, przenoska prawym brzegiem 30 m przez las

114,9

Lodenau (l), kolejna elektrownia wodna, przenoska prawym brzegiem drogą wzdłuż stawów hodowlanych, w pobliżu po polskiej stronie wieś Sobolice

112,2

Sobolice, polska elektrownia wodna, przenoska lewym brzegiem ok. 50 m

109,6

Sanice (p), niewysoki kamienisty próg

103,4

elektrownia Bukówka, przenoska lewym brzegiem 100 m przy wsi Klein-Priebus; na p. brzegu wieś Bucze; odtąd aż do Siedlca rzeka bardziej naturalna i bardziej malownicza

101,3

Przewóz (p), most drogowy, z l. Podrosche; w Przewozie warto obejrzeć wieżę pozostałą po średniowiecznym zamku i kościół, którego korzenie sięgają XIII w.; na dalszym odcinku rzeki dwa niewysokie kamieniste progi

93,4

elektrownia Przysieka, przenoska 150 m prawym brzegiem wokół ogrodzenia; na l. brzegu wieś Pechern

86,3

ujście niewielkiej rzeczki Skrody (p), przed nim i za nim w korycie Nysy głazy i przemiały

82,4

Łęknica, most drogowy, przejście graniczne; następnie most kolejowy

80,3

Łeknica (p), most drogowy w centrum miejscowości, z l. Bad Muskau

79,9

elektrownia wodna, krótka przenoska wyspą prawą stroną; za elektrownią rzeka przecina Park Mużakowski (Muskauer Park), największy park krajobrazowy w stylu angielskim założony w XIX w. przez księcia Hermanna von Pűckler-Muskau, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO; większa część tego parku znajduje się na prawym brzegu, zaś na lewym, niemieckim brzegu znajduje się zespół pałacowy; całość niewątpliwie warta jest zwiedzenia; obejście parku zajmuje 2 – 3 godziny; Park Mużakowski tak jak miejscowości Łęknica i Bad Muskau położony jest na terenie Wału Mużakowskiego, liczącego 40 km łuku moreny czołowej, jednej z największych na świecie, który przecina Nysa Łużycka

79,7

Most Podwójny na terenie Parku Mużakowskiego, za nim kamieniste bystrze

78,7

Most Angielski kończący przebieg Nysy przez teren Parku Mużakowskiego, za nim kamieniste przemiały

73,6

Żarki Wielkie, rozwidlenie, można podobno popłynąć w lewo i przenieść się przy jazie, płynąc w prawo za zniszczonym betonowym mostem łukowym należy przenieść się 70 m przy elektrowni prawą stroną: niewygodne wysiadanie (pionowe nabrzeże betonowe) i niewygodne wodowanie z głazów o ostrych krawędziach na bystrze

69,9

rozwidlenie, płynąć w prawo

69,2

Siedlec, most, za nim elektrownia wodna

0,0 »

ujście Nysy Łużyckiej do Odry w jej 199,2 kilometrze

Literatura: Nysa Łużycka, mapa szlaku kajakowego, wydawnictwo Plan, Jelenia Góra 2014; w Internecie opis na stronach www.kajak.org.pl i www.raft.cz
Organizatorzy cyklicznych spływów tym szlakiem: Stowarzyszenie Turystyki Wodnej Szron-Czerna w Żaganiu, Klub Wodny PTTK Szron w Żaganiu.