Kanał Elbląski - opis orientacyjny

Krótka charakterystyka szlaku: najdłuższy żeglowny system kanałowy w Polsce o łącznej długości całego systemu z bocznymi odgałęzieniami około 212 km. Zwany przed 1945 rokiem Kanałem Oberlandzkim. Zbudowany w latach 1844 - 1881 na podstawie projektu Georga Jacoba Steinke, łączy dorzecze Drwęcy z Elblągiem i Zalewem Wiślanym. Składa się ze sztucznych odcinków kanałowych, jezior i wielu budowli hydrotechnicznych, z których najbardziej godne uwagi są pochylnie: równie pochyłe, po których platformą na torach statki przewożone są z poziomu dolnej wody na górną i odwrotnie. Było to wyjątkowe rozwiązanie w dacie budowy: podobno pruskiego króla do budowy kanału przekonały nie argumenty natury gospodarczej, ale stwierdzenie Steenkego, że nikt na świecie nie posiada podobnej budowli. Cały system składa się z trzech głównych odnóg, łączących się w Miłomłynie, w którym znajduje się kilometr "0" oznaczeń żeglugowych. Dlatego poniżej opisano kolejno wszystkie trzy odnogi, poczynając od węzłowego Miłomłyna.

Położenie: Pojezierze Iławskie, Żuławy Wiślane
Odcinek dostępny dla kajaka: Miłomłyn - Elbląg (72,7 km), Miłomłyn - Buńki (33,3 km), Miłomłyn - Iława (32,2 km)
Odcinek przepłynięty (data spływu): wszystkie odcinki (wielokrotnie, ostatnio Elbląg - Miłomłyn 1986, Iława - Ostróda 1992, Piławki - Dębinka 1994, Buczyniec - jez. Drwęckie 2004)

Informacje o przepłyniętych odcinkach:

Kanał Elbląski: Miłomłyn - Elbląg

Ilość dni płynięcia: 3 - 4
Trudność: ZWA
Uciążliwość: u 1
Malowniczość: *** (**)

Orientacyjny kilometraż - przeszkody i ciekawostki:

0,0

Miłomłyn, rozgałęzienie szlaków przy śluzie

0,5

Miłomłyn, most drogowy, za nim w prawo odnoga opływająca miasteczko, które położone jest wskutek tego na wyspie, w nim resztki gotyckich murów obronnych

1,5

most kolejowy

3,1

jezioro Ilińsk (Jelonek); dogodne miejsca na biwak w zatoce na lewo albo na półwyspie

5,4

Wólka Majdańska, most; szlak prowadzi przez 3 małe jeziorka i łączące je odcinki kanałowe

7,8

Liksajny, most drogowy, za nim wypływ na jezioro Duckie (Ruda Woda)

12,1

z prawej wejście na Kanał Bartnicki (Ducki) o długości 1 km, prowadzący na malownicze jezioro Bartężek o długości 6,5 km; na jego końcu wieś Tarda

18,9

Wilamowo, wieś nad jeziorem (p), pole biwakowe

20,9

wypływ kanału z jeziora Duckiego, most drogowy

22,4

Małdyty, most drogowy, 300 m dalej jezioro Sambród

25,5

most kolejowy nad jeziorem

27,3

wypływ kanału z jeziora

28,7

Rybaki (p), Karczemka (l), most, zaraz za nim kolejny, po czym kanał prowadzi przez osuszone podczas jego budowy jezioro Piniewo

32,7

w lewo wejście na jezioro Budwity (do wsi Budwity 1,5 km)

35,5

most, z p. w odległości ok. 1 km wieś Drulity

36,7

pochylnia Buczyniec o długości 490 m, różnica poziomów 20,6 m, najbardziej malownicza ze wszystkich, udostępniona do zwiedzania, możliwość biwakowania

37,7

Kąty, most, za nim dwa kolejne

38,7

pochylnia Kąty o długości 404 m, różnica poziomów 18,9 m

39,7

Śliwice, most, za nim kolejny

41,6

pochylnia Oleśnica o długości 479 m, różnica poziomów 24,2 m

43,4

Jelenie, most

43,8

pochylnia Jelenie o długości 433m, różnica poziomów 22 m; pole biwakowe

44,7

Jelonki, 2 mosty; we wsi gotycki kościół i plebania z XVIII w.

45,8

pochylnia Całuny o długości 352 m, różnica poziomów 13,8 m, za nią most

52,0

jezioro Drużno, zarastające, ornitologiczny rezerwat przyrody, dawna zatoka morska, płynąć wyznaczonym szlakiem wodnym; nad jeziorem znajdował się zapewne wczesnośredniowieczny port Truso, którego pozostałości odkryto w Janowie Pomorskim

57,2

wypływ rzeki Elbląg

61,1

ujście rzeki Tiny (l), za nim mosty kolejowy i drogowy

62,6

Elbląg, most drogowy, przed nim z p. kemping; z lewej Wyspa Spichrzów, z prawej Stare Miasto, w znacznym stopniu zrekonstruowane; warto zobaczyć gotyckie kościoły zwłaszcza pw. św. Mikołaja z bogatym wyposażeniem i Bramę Targową; przystań statków pasażerskich (p); nad rzeką dwie kładki dla pieszych; za starówką tereny stoczniowe

66,0

mosty kolejowy i drogowy

66,4

w lewo wejście na Kanał Jagielloński o długości 5,8 km, prowadzący do Nogatu

72,7

ujście rzeki Elbląg do Zalewu Wiślanego

Kanał Elbląski: Miłomłyn - Buńki

Kanał jest również zwany na odcinku do jeziora Drwęckiego - Kanałem Warmińskim, a od Ostródy do jeziora Szeląg Mały Kanałem Ostródzkim.

Ilość dni płynięcia: 2
Trudność: ZWA
Uciążliwość: u 1
Malowniczość: ***

Orientacyjny kilometraż - przeszkody i ciekawostki:

0,0

Miłomłyn, rozgałęzienie szlaków przy śluzie; po pokonaniu śluzy i mostu płyniemy kanałem wykorzystującym dawne koryto rzeki Liwy, zatem dość krętym

3,5

Liwa, most

4,6

śluza Zielona, przy niej można biwakować za zgodą śluzowego

5,5

most drogowy

10,5 »

jezioro Drwęckie; płynąc na zachód można kontynuować wędrówkę szlakiem Drwęcy; szlak Kanału Elbląskiego prowadzi w prawo, na wschód; do Ostródy jest to wspólny odcinek szlaków Kanału Elbląskiego i Drwęcy

13,0

Czarny Róg, most kolejowy nad jeziorem Drwęckim; tuż przed nim z prawej ujście Strugi Morlińskiej, którą można dotrzeć przez jezioro Jakuba do jeziora Morliny - do końca tego ostatniego 4 km; za mostem w lewo najszersze ploso jeziora Drwęckiego, ciągnące się na długości 5,2 km do Piławek, gdzie jest ośrodek PTTK; na wyspie znajdującej się na tym plosie dogodne miejsce biwakowe

14,8 »

Ostróda, wypływ Kanału z jeziora Drwęckiego, most; na południe od wypływu ujście górnego odcinka rzeki Drwęcy do jeziora; w Ostródzie warto zobaczyć zamek krzyżacki i gotycki kościół

15,1

śluza Ostróda, za nią most i wypływ na jezioro Pauzeńskie; do północnej zatoki jeziora uchodzi rzeka Szelążnica o długości 4,4 km, stanowiąca alternatywę dla odcinka Kanału między jeziorami Pauzeńskim a Szeląg

16,8

wypływ Kanału z jeziora Pauzeńskiego

19,1

most, śluza Mała Ruś

21,1

z l. rzeka Szelążnica, która płynie stąd do jeziora Pauzeńskiego

21,4

jezioro Szeląg Wielki; płynąc w lewo po 5,5 km można dotrzeć do końca jeziora z polem biwakowym; na wprost ujście rzeki Taborki; szlak Kanału prowadzi w prawo

29,0

most drogowy i ceglany przepust pod linią kolejową i szosą

29,5

jezioro Szeląg Mały; nad nim z l. stanica wodna PTTK w Starych Jabłonkach, dalej wieś Staszkowo z kempingiem

33,3

Buńki, osada na krańcu jeziora Szeląg Mały

Kanał Elbląski: Miłomłyn - Iława

Odcinek zwany też Kanałem Iławskim albo Kanałem Jana Pawła II

Ilość dni płynięcia: 2
Trudność: ZWA - ZWB
Uciążliwość: u 1
Malowniczość: ***

Orientacyjny kilometraż - przeszkody i ciekawostki:

0,0

Miłomłyn, rozgałęzienie szlaków przy śluzie; płynąć na zachód pod mostem

1,5

Kamieńczyk, most

3,8 »

Dębinka, most; można stąd przewieźć kajaki nieco ponad 2 km na jezioro Gil Wielki na początku szlaku Iłgi

4,7

Karnity, pierwszy most, kilometr dalej kolejny; w Karnitach warto zobaczyć pałac neogotycki nad jeziorem Karnickim

7,0

Ligi, początek grobli o dlugości 484 m, którą Kanał biegnie ponad 2 metry ponad powierzchnią jeziora Karnickiego, położonego po obu stronach kanału; most nad kanałem oznacza, że grobla została już pokonana

8,9

Mozgowo, most, 500 m dalej kolejny most

10,1

jezioro Dauby

11,5

most na przesmyku między jeziorami Dauby a jeziorem Jeziorak; Jeziorak o długości 27,5 km i powierzchni 34 km2 jest jednym z najciekawszych jezior w Polsce, o rozbudowanej linii brzegowej, z ładnymi miejscami biwakowymi, także na wyspach

15,5

Chmielówka, rozgałęzienie jeziora; można stąd popłynąć na północ 17,7 km do Zalewa nad jeziorem Ewingi (Chmielówka - Siemiany 3,9 km; Siemiany - wejście na jezioro Płaskie 1,9 km, stąd w bok do Jerzwałdu 5 km; jezioro Płaskie - wejście Kanał Dobrzycki 6,1 km; dlugość Kanału Dobrzyckiego to 2,4 km; jeziorem Ewingi do Zalewa 3,4 km)

21,5

wejście na jezioro Widłągi

31,0 »

Iława, wypływ Iławki z jeziora Jeziorak; w mieście warto zobaczyć gotycki kościół i historyzującą oraz secesyjną zabudowę

31,5

most nad przesmykiem na niewielkie jezioro wewnątrz miasta

32,2

Iława, najdalszy południowy kraniec Jezioraka

Literatura: B. Jastrzębski, Turystyczne szlaki wodne Polski, Warszawa 1960; J. Kuran, St. Czajkowski, Kajakiem po Mazurach i Warmii, Warszawa 1960; J. Bałdowski, Kanał Elbląsko-Ostródzki, wyd. 1980; Słownik geograficzno-krajoznawczy Polski, pod red. M. Mileskiej, Warszawa 2000; M. Lityński, J. Goleń, Szlak wodny Drwęcy, Weli i Pojezierza Brodnickiego, Warszawa 2000; J. Rusiecki, Pętla toruńska, Toruń 2004; strona internetowa Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku.
Organizatorzy cyklicznych spływów tym szlakiem: brak